Οι παροχές πριν από τις εκλογές δεν φέρνουν ψήφους

Του Παναγη Γαλιατσατου
Από τη διακαναλική συνέντευξη του πρωθυπουργού και έπειτα, οι εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση απέκτησαν χαρακτήρα βουλευτικών εκλογών. Για τους πιο υποψιασμένους, αυτό ήταν σαφές από την προπερασμένη Πέμπτη, όταν ο κ. Παπανδρέου ανακοίνωσε από το Περιστέρι παροχές. Η συμπυκνωμένη σοφία του πολιτικού μας συστήματος άλλωστε επιβάλλει ότι εκλογές χωρίς παροχές δεν γίνονται. Ωστόσο, οι παροχές ουδέποτε αντέστρεψαν τη μοίρα μιας πολιτικής παράταξης που βρισκόταν σε παρακμή. Συνώνυμο της παροχολογίας στη χώρα μας αποτελεί το «Τσοβόλα δώστα όλα!», που είπε ο Α. Παπανδρέου στις εκλογές του 1989. Ο τότε υπουργός Οικονομικών ακολούθησε πιστά την προτροπή, χωρίς αποτέλεσμα. Η Ν. Δ. κέρδισε τις εκλογές, ενώ το ΠΑΣΟΚ έχασε 6 ποσοστιαίες μονάδες.
Η παροχολογία, όπως επισημαίνει γνωστός επικοινωνιολόγος, αποτελεί...
σύμπτωμα πανικού των πολιτικών, οι οποίοι τις κρίσιμες μέρες πριν από τις εκλογές, ακόμα και όταν φαινομενικά έχουν την υπεροχή, καταλαμβάνονται από το άγχος για το αποτέλεσμα. Ακόμα και ο Κ. Σημίτης ενέδωσε σε αυτόν τον πειρασμό και μάλιστα όχι μόνο μια φορά. Το 2000, με την ένταξη στην ΟΝΕ σε απόσταση αναπνοής υποσχέθηκε μια βδομάδα πριν από τις εκλογές της 10ης Απριλίου έκτακτη εισοδηματική ενίσχυση 10.000 δρχ. σε 270.000 ανειδίκευτους εργάτες, επειδή οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ισοπαλία. Εκείνες τις εκλογές τις κέρδισε, αυτό όμως οφειλόταν κυρίως στο ότι η κυβέρνησή του βρισκόταν ακόμα στην ακμή της.
Τρία χρόνια αργότερα, ο κ. Σημίτης επιχείρησε να αλλάξει το πολιτικό κλίμα με το μεγαλύτερο «πακέτο» που ανακοινώθηκε ποτέ, το περίφημο «πακέτο Σημίτη» στη ΔΕΘ, στις 7 Σεπτεμβρίου του 2003. Είχε ύψος 1,7 δισ. ευρώ (δηλαδή, τότε, άγγιζε το 1,2% του ΑΕΠ), αφορούσε 2.500.000 Ελληνες και για να μην απωθήσει τους σοβαρούς ψηφοφόρους παρουσιάστηκε ως «Χάρτα Σύγκλισης». Ωστόσο, η κυβέρνηση ήταν ήδη σε πτώση. Το «γιγαντιαίο πακέτο», όπως έδειξαν οι μετρήσεις της εποχής εκείνης δεν επηρέασε το ισχυρό προβάδισμα της Ν. Δ. στην πρόθεση ψήφου. Το παράδοξο είναι όμως πως ενώ οι εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004 είχαν κριθεί υπέρ του, ο κ. Κ. Καραμανλής θεώρησε αναγκαίο στις 2 Μαρτίου να υποσχεθεί από την πλευρά του τη μονιμοποίηση 250.000 συμβασιούχων. Η υπόσχεση, που δεν είχε καμία απολύτως λογική, οφείλεται στον πανικό που κατέλαβε το επιτελείο του εν όψει της κάλπης.
Στις εκλογές του 2007, ο κ. Καραμανλής αντιμετώπιζε ένα απαξιωμένο ΠΑΣΟΚ και είχε προβάδισμα νίκης. Ομως ανακοίνωσε τον Αύγουστο ένα πλέγμα «φιλολαϊκών» μέτρων. Εκείνες οι υποσχέσεις δεν τον έβλαψαν εκλογικά, όπως δεν έβλαψαν τον Σημίτη το 2000. Οι κυβερνήσεις τους ήταν ακόμα ακμαίες. Συνετέλεσαν όμως στο να εκτροχιαστούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα τα επόμενα χρόνια
Αντίστοιχη της προσπάθειας Σημίτη το 2003 να αλλάξει το πολιτικό κλίμα ήταν εκείνη του Καραμανλή, τον Ιανουάριο του 2009. Εδιωξε τον Γ. Αλογοσκούφη, κατήργησε την άρση του αφορολογήτου για τους ελεύθερους επαγγελματίες και έταξε παροχές (μεταξύ των οποίων και τα 500 εκατ. για τους αγρότες). Δεν του βγήκε. Είχαν αφήσει οι πολίτες τις παροχές πίσω τους; Το συμπέρασμα δεν είναι εύκολο, η ψυχοσύνθεση του εκλογικού σώματος πιο περίπλοκη. Τον Σεπτέμβριο του 2009 ο Καραμανλής δεν υποσχέθηκε παροχές, αλλά θυσίες. Παρά το ότι εκείνος όμως κατέρρεε, ο Γ. Παπανδρέου δεν απέφυγε τον προεκλογικό πανικό. Τον Σεπτέμβριο του 2009 υποσχέθηκε έκτακτο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ύψους 1 δισ. ευρώ, αν και γνώριζε ότι η οικονομία κατέρρεε γρηγορότερα από τον Κ. Καραμανλή.
Ο πανικός είναι ενδημικός ακόμα και όταν δεν αφορά τις τύχες της κυβέρνησης αλλά εκείνες του… Σγουρού, ως υποψήφιου περιφερειάρχη. Ηταν καταλυτικός παράγοντας στην απόφαση της κυβέρνησης να ανακοινώσει την ενίσχυση 500.000 χαμηλοσυνταξιούχων με ποσά από 100 ώς 300 ευρώ στις 21 Οκτωβρίου. Η αρχική απόφαση ήταν αυτή η συμβολική ενίσχυση να δοθεί μετεκλογικά, ως ένδειξη αξιοπιστίας. Η κατάρρευση στις δημοσκοπήσεις όμως παραμέρισε τις σώφρονες ενστάσεις.
"Καθημερινή"