Ο άνθρωπος που “ άσπρισε” το “ μαύρο πρόβατο”

Του Σταύρου Λυγερού
Περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Όλα δείχνουν ότι το γερμανικής έμπνευσης  ποινολόγιο για τις δημοσιονομικά απείθαρχες χώρες-μέλη θα μετατραπεί σύντομα σε κοινοτικό δίκαιο. Η εξέλιξη αυτή δεν θα μπορούσε να περάσει εάν δεν είχε προηγηθεί το ελληνικό πείραμα. Η Ευρωζώνη χρησιμοποίησε την Ελλάδα σαν τον κακό μαθητή, που τιμωρείται αυστηρά για να παραδειγματιστούν οι υπόλοιποι. Πράγματι,
οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που επιχειρούν να εφαρμόσουν προγράμματα λιτότητας χρησιμοποιούν τα όσα δεινά υφίστανται οι Έλληνες σαν φόβητρο για να τρομοκρατήσουν του δικούς τους πολίτες. Τα επικαλούνται για να κάμψουν τις αντιδράσεις τους.
Δεν είναι τυχαίο ότι για μεγάλο διάστημα, η Ελλάδα παρουσιάστηκε σαν το «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης. Στην πραγματικότητα, όμως, ήταν ο αδύνατος κρίκος της. Το μείζον πρόβλημα της Ευρωζώνης δεν είναι η ασωτία ορισμένων χωρών-μελών της. Είναι η ανισομερής ανάπτυξη και η διαφορά ανταγωνιστικότητας, η οποία δημιουργεί αδύνατους κρίκους. Από την ύπαρξη του κοινού νομίσματος επωφελούνται οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες, με πρώτη τη γερμανική. Τα πλεονάσματά της είναι ουσιαστικά τα ελλείμματα του ευρωπαϊκού Νότου, τα οποία σταδιακά μετατράπηκαν σε διογκωμένο χρέος.
Στο Βερολίνο, όμως, δεν αρέσει να μιλάει γι’ αυτά. Ούτε για το άυλο κεφάλαιο της πολιτικής ηγεμονίας που ασκεί στην ΕΕ. Του αρέσει να υπενθυμίζει ότι εισφέρει τα περισσότερα στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Με το ίδιο πνεύμα, κραύγαζε ότι δεν μπορούν οι Γερμανοί εργαζόμενοι να πληρώνουν τους επιπόλαιους Έλληνες, Πορτογάλους ή Ισπανούς.
Σήμερα, βεβαίως, το τροπάρι έχει αλλάξει. Η κυβέρνηση Παπανδρέου εισπράττει εύσημα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός βραβεύεται, ουσιαστικά επειδή μετέτρεψε την Ελλάδα από παράδειγμα προς αποφυγή σε παράδειγμα προς μίμηση. Όλες οι θρησκείες έχουν ζωτική ανάγκη από μετανοημένους αμαρτωλούς. Το γερμανικό δόγμα της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας δεν αποτελεί εξαίρεση. Η Ελλάδα προβάλλεται σαν το «μαύρο πρόβατο», που μέσα από το «καθαρτήριο» της σκληρής λιτότητας δείχνει τον δρόμο στις άλλες χώρες-μέλη που έχουν δημοσιονομικά προβλήματα.
Την περίοδο των «παχιών αγελάδων» οι αντιφάσεις της Ευρωζώνης επικαλύπτονταν. Η διεθνής κρίση τις έβγαλε στην επιφάνεια. Το κοινό νόμισμα εμποδίζει τις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες-μέλη να εξισορροπήσουν το μειονέκτημά τους. Η προωθούμενη μέθοδος του εσωτερικού αποπληθωρισμού, εκτός από κοινωνικοπολιτικά επώδυνη, έχει και αμφίβολη αποτελεσματικότητα.
Η Γερμανία τα θέλει όλα δικά της. Θέλει την Ενωμένη Ευρώπη, αφού εκεί διοχετεύει περίπου τα δύο τρίτα των εξαγωγών της αλλά, τη θέλει κομμένη και ραμμένη στα δικά της μέτρα. Ο ορατός πια δια γυμνού οφθαλμού οικονομικός εθνικισμός της γερμανικής πολιτικής ελίτ μεσομακροπρόθεσμα υπονομεύει το ευρώ και το ίδιο το ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα.
Εάν, όπως όλα δείχνουν, οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου συνεχίσουν να χάνουν έδαφος, κάποια στιγμή θα αντιδράσουν. Καμία χώρα δεν ανέχεται για πολύ χρόνο την υπονόμευση των συμφερόντων της. Αυτό αφορά λιγότερο την Ελλάδα, επειδή η οικονομία της είναι μάλλον συμπληρωματική προς τη γερμανική. Αφορά περισσότερο βιομηχανικές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία, ακόμα και η Γαλλία.
Η Ευρωζώνη δεν θα επιβιώσει μόνο με δρακόντειους δημοσιονομικούς ελέγχους και αυστηρές ποινές. Εάν δεν πάει μπροστά, θα οπισθοδρομήσει. Έχει ανάγκη από πραγματική οικονομική σύγκλιση, η οποία προϋποθέτει ένα άλμα προς τα εμπρός. Χωρίς κοινό οικονομική διακυβέρνηση και βήματα πολιτικής ενοποίησης, η νομισματική ένωση αναπόφευκτα θα γεννήσει διαλυτικές τάσεις.
Η πίεση που πριν από μερικούς μήνες οι αγορές άσκησαν στο ευρώ οφείλεται στη θεμελιώδη αντίφασή του. Οι «Ταλιμπάν του μονεταριμού» έβαλαν κάρο μπροστά από το άλογο. Η νομισματική ένωση, είναι μετέωρη κι αυτό πληρώνεται τώρα. Από οικονομικής απόψεως, το ευρώ είναι πιο «σκληρό» από το αμερικανικό νόμισμα, επειδή η Ουάσιγκτον τυπώνει δολάρια για τις ανάγκες της. Αυτό, όμως, δεν αποτυπώνεται στην ισοτιμία τους. Η αιτία είναι πολιτική. Οι αγορές αμφιβάλλουν για το εάν μεσομακροπρόθεσμα το ευρώ θα επιβιώσει ως κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα.
Στην πραγματικότητα, η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια όχι μόνο τα κενά του ευρωπαϊκού νομισματικού οικοδομήματος, αλλά και το αβαθές του ενοποιητικού εγχειρήματος. Όσο οι πόροι λιγοστεύουν και η κατανομή τους γίνεται πιο δύσκολη, τόσο θα ενισχύεται το διαλυτικό σύνδρομο «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Δεν πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο. Η ανάδυση των νέων βιομηχανικών χωρών (Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.α) τείνει να συρρικνώσει τον πλούτο που εισρέει στην Ευρώπη. Το γερμανικής έμπνευσης φάρμακο μπορεί να εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Βερολίνου, αλλά όχι τα συνολικά συμφέροντα της Ε.Ε.
filologos10