Μήπως το Facebook θα είναι η επόμενη dot-com φούσκα;

Ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης Facebook είναι συνεχώς στο επίκεντρο της ειδησεογραφίας. Ακόμη και η σύλληψη του ως ιδέα, αποτελεί το θέμα μιας νέας κινηματογραφικής ταινίας,  που φλερτάρει σοβαρά με τα Όσκαρ. Ο ιδρυτής του Mark Zuckerberg, χρίστηκε  πρόσφατα ως  ο «Άνθρωπος της Χρονιάς» του περιοδικού ΤΙΜΕ για το 2010. Σήμερα, χάρη σε μια ένεση κεφαλαίων αξίας $500 εκατομμυρίων εκ μέρους της Goldman Sachs και της ρωσικής Digital Sky Technologies, το Facebook εκτιμάται στα $50 δισεκατομμύρια.
Αν αυτή η εκτίμηση είναι σωστή, τότε το Facebook αξίζει περισσότερο από τα Yahoo!, eBay και Time Warner, και κοντεύει να....
πλησιάσει τους διαδικτυακούς τιτάνες Amazon και Google. Πάνω όμως σε τι, βασίζονται αυτές οι εκτιμήσεις; Κάποιοι αναλυτές συγκρίνουν το Facebook με την Disney, η οποία αξίζει πάνω από $70 δισ. Όμως, η Disney έχει απτά αποθεματικά κεφάλαια, πάρκα, ξενοδοχεία, πλοία, σύμβολα με την εικόνα των  οποίων μπορεί να πουλήσει διάφορα προϊόντα, και επίσης μια αχανή βιβλιοθήκη κλασικών ταινιών κινούμενων σχεδίων. Από την άλλη, το Facebook έχει ένα εικονικό δίκτυο που συνδέει το 1/12 του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα όμως με την Wall Street Journal, το Facebook αντιμετωπίζει τεράστια κόστη υποδομής, όπως για παράδειγμα $700 εκατομμύρια για τη λειτουργία δύο κέντρων επεξεργασίας δεδομένων. Ενώ τα κέρδη του δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Όταν όμως κάποιος επενδυτής αγοράζει μέρος του Facebook, τι ακριβώς αγοράζει;
Αυτή η ξαφνική έκρηξη των online social media sites όπως είναι το Facebook και το Twitter, θυμίζουν μια αντίστοιχη πριν από 15 περίπου χρόνια, που αφορούσε σε online επιχειρήσεις, και η οποία κατέληξε στη περιβόητη φούσκα γνωστή ως dotcom bubble. Το διαδίκτυο δεν ήταν τόσο διαδεδομένο εκείνη την εποχή, και πολλοί καταναλωτές δίσταζαν να μοιραστούν προσωπικά τους στοιχεία, όπως είναι οι αριθμοί πιστωτικών καρτών, με εταιρίες που δεν διέθεταν πραγματικές και στέρεες εγκαταστάσεις. Παρόλα αυτά, οι οραματιστές διείδαν την προοπτική και την εξέλιξη του ίντερνετ, για αυτό και ξεπήδησαν πάμπολλες εικονικές επιχειρήσεις, ενώ οι επενδυτές μάλωναν για το ποιος θα τις προσφέρει τα περισσότερα χρήματα.
Κάποιες εταιρίες όπως η Google και η Amazon τα κατάφεραν, και διατηρούν ακόμη μια διαχρονικά πετυχημένη και σταθερή πορεία. Πολλές άλλες χάθηκαν, μόλις διαπιστώθηκε ότι η ταχεία τους ανάπτυξη δεν συνοδεύονταν και από αντίστοιχα έσοδα. Όσοι επενδυτές πρόλαβαν και πούλησαν τις dotcom μετοχές τους πριν σκάσει η φούσκα, έφτιαξαν περιουσίες. Οι υπόλοιποι καταστράφηκαν.
Πόσο λοιπόν αξίζει πραγματικά το δίκτυο χρηστών του Facebook; Σίγουρα υπάρχει μεγάλη προοπτική κερδοφορίας με τόσους εν δυνάμει διαφημιζόμενους συγκεντρωμένους σε μια μόνο πλατφόρμα. Όμως όταν το eBay και το  Amazon προτείνουν προϊόντα, ήδη γνωρίζουν τη καταναλωτική συμπεριφορά των στόχων τους. Αυτοί όμως που συχνάζουν στο Facebook, το κάνουν για μια πληθώρα από λόγους, για να βρουν φίλους, για να μοιραστούν φωτογραφίες, για να κάνουν γνωριμίες, για να μιλήσουν, κλπ. Το αν θέλουν να διακόπτονται από διαφημίσεις, δεν έχει ακόμη διακριβωθεί.
Όπως δεν έχει ακόμη διακριβωθεί το αν ο ιστότοπος θα μπορεί να μοιράζεται τα προσωπικά στοιχεία των χρηστών του με τους διαφημιστές. Ήδη υπάρχουν πολλά παράπονα, και μάλιστα η αμερικανική υπηρεσία Federal Trade Commission πρόσφατα πρότεινε ένα νομοθετικό πλαίσιο που προβλέπει μεταξύ άλλων το μπλοκάρισμα των διαφημιστών από πλευράς των χρηστών του Facebook, όσον αφορά τη πρόσβαση στα προσωπικά τους στοιχεία και συνήθειες. Αν αυτό ισχύσει, και χρησιμοποιηθεί από μεγάλο μέρος των επισκεπτών του, τότε το Facebook θα χάσει την μεγάλη απήχηση που έχει για τους διαφημιστές.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο, είναι πως συμφέρει στην Goldman Sachs να τα πάει καλά το Facebook, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Όπως συμφέρει και στο Facebook, το οποίο ερευνάται αυτό τον καιρό από την επιτροπή κεφαλαιαγορών (SEC) όσον αφορά στο πως συμμετέχει η Goldman Sachs, και αν θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν οι ισολογισμοί του κλπ.
Υπάρχει πάντα το μεγάλο ερώτημα του αν η προοπτική  κερδοφορίας του Facebook, είναι πραγματική ή εικονική. Σίγουρα η συμμετοχή της Goldman Sachs ανέβασε την όποια αξία του, όμως οι διάφοροι επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων σε αυτό, μάλλον θα θελήσουν να πάρουν τα κέρδη τους και να φύγουν. Αν επιπλέον αποδειχτεί ότι το Facebook δεν θα μπορέσει να ικανοποιήσει τους στόχους των διαφημιστών, τότε οι διάφοροι κερδοσκόποι επενδυτές θα πάνε αλλού μαζί με τα λεφτά τους, ή θα καούν.
Η ελπίδα όλων είναι πως η Goldman Sachs δεν κάνει κάτι το επιπόλαιο μόνο και μόνο για να βγάλει κάποια γρήγορα κέρδη για τους επενδυτές της. Όμως θα πρέπει όλοι να θυμούνται, πως μόλις πέρσι, η ίδια εταιρία πλήρωσε εξωδικαστικά (συμβιβασμό) $550 εκατομμύρια στην αμερικανική επιτροπή κεφαλαιαγοράς, για να μη δικαστεί για απάτη. Καλά θα κάνουν λοιπόν όσοι θέλουν να επενδύσουν στο Facebook, να μελετήσουν λίγο πιο προσεκτικά τις πρακτικές της Goldman Sachs. Εξάλλου, όπως απέδειξε η περίφημη φούσκα dot-com, τα ενδεχόμενα κέρδη πολλές φορές δεν πραγματοποιούνται. Παραμένουν εικονικά.
S.A.-Newsweek