Η διαχρονική ελληνικότητα της Χιμάρας και η απελευθέρωσή της.

Γράφει ο Νικόλαος Λεμοντζής

Ένα ζήτημα φλέγουσας σημασίας, μια ιδέα, ένα εμβατήριο που όλοι λίγο πολύ ψελλίσαμε κατά τη στρατιωτική μας θητεία για τη Βόρεια Ήπειρο, την σκλαβωμένη αδερφή μας, είναι η αφορμή για περαιτέρω ιστορική αναζήτηση και έρευνα. Είχα ακούσει μια ιστορία για έναν παππού, που όταν απελευθέρωναν οι Εύζωνοι τη Β. Ήπειρο, πετώντας παράλληλα τους Ιταλούς στη θάλασσα το 1940, παρακολουθούσε την προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων απαθής και ασυγκίνητος. Ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον ρώτησε απορημένος γιατί δεν χαίρεται που απελευθερώθηκε η σκλάβα πατρίδα και εκείνος ατάραχος του είπε λόγια που μόνο η λαϊκή σοφία δύναται να αντιληφθεί και να αφομοιώσει: «Ξέρω, παιδί μου, πως δεν είναι οριστικό, όπως οριστικό δεν ήταν και.... τις προηγούμενες φορές». Ο νεαρός στρατιώτης πάγωσε για μερικές στιγμές και μετά συνέχισε την πορεία του και τα καθήκοντά του. Αναλογιζόταν όμως συχνά τις κουβέντες του γέροντα. Και έψαξε. Και έμαθε.

Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ

H Χιμάρα, όπως ορθά ορθογραφείται, προερχόμενη ετυμολογικά από τη θεά των καταιγίδων Χίμαιρα, αλλά και τοπολογικά ως εξέλιξη της αρχαίας πόλης Χίμαιρα, βρίσκεται στους πρόποδες των Ακροκεραυνίων. Είναι τόπος που αρχικά ήτο άγονος αλλά με ανθρώπινη παρέμβαση κατέστη εύφορος και κατοικήσιμος. 

Πρώτοι κάτοικοι της αρχαίας πόλης ήταν οι Χάονες, μια πελασγική φυλή, που έδωσε το όνομά της στην περιοχή. Η αρχαία ελληνική γραμματεία προσφέρει αδιάσειστες αποδείξεις για την ελληνικότητα της περιοχής. Η πρώτη αναφορά είναι από τον ποιητή Θεοδωρίδα, ο οποίος αναφέρει ότι:

Η παληκαριά τον άντρα στον ουρανό και στον Άδη τον φέρνει.

Έτσι και τον γιο του Σώσανδρου, το Δωρόθεο, μες τη φωτιά το ρίχνει.

Γιατί, ζητώντας λεύτερη στην Φθία μέρα, καραβοτσακίστηκε ανάμεσα στους Σηκούς και στη Χιμάρα.

Ο μεγάλος ιστορικός Θουκυδίδης, αναφέρει επίσης πως οι Χάονες ήταν: «λαός αβασίλευτος, κυβερνιόταν από δύο άρχοντες που εκλέγονταν κάθε χρόνο και προήρχοντο από το αρχαίο βασιλικό γένος του οποίου τα προνόμια είχαν περιοριστεί στην ηγεσία της φυλής αλλά με αιρετούς αντιπροσώπους»(Θουκ.Β 68-91 και Β 80,5). Σύμφωνα με τον Στράβωνα οι Χάονες έλαβαν μέρος στον Πελοποννησιακό Πόλεμο κατά των Ακαρνάνων.

Πλήθος γεγονότων ανά τους αιώνες δημιουργούν τις βάσεις για την άνθιση και την εδραίωση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή. Παρά τις αναρίθμητες επιθέσεις που δέχεται ο πληθυσμός της, καταφέρνει πάντα να αντιστέκεται και ή να εκδιώκει τον εχθρό, παραμένοντας ανυπόταχτος στις πλείστες των περιπτώσεων ή να πετυχαίνει ευνοϊκούς όρους συνθηκολόγησης.

ΟΙ ΧΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τα παλικάρια της Χιμάρας έδωσαν των υπέρ πάντων αγώνα, χωρίς να αφήσουν σε ησυχία τους τούρκους ούτε στιγμή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολλοί καπεταναίοι και οπλαρχηγοί, κλέφτες και πολεμιστές της Εθνικής Παλιγγενεσίας κατέφευγαν μετά από επιχειρήσεις στα δύσβατα κορφοβούνια της περιοχής. Πλήθος αγωνιστών της περιοχής στάθηκαν στο πλευρό των αδερφών τους του Νότου: Χειμαριώτης, Σπυρομήλιος, Γκιόκας, Γκιάκας, Γκορέτσης, Δήμας Δημητρίου, Δούκας, Ζάχος, Χαρίσης, μερικά μόνο από τα ονόματα των ηρώων που αψήφησαν τη ζωή τους και τάχθηκαν στην Ιδέα της απελευθέρωσης του Γένους.

Τρανή απόδειξη επίσης για την αδιάσειστη ελληνικότητα της περιοχής αποτελεί και μια τούρκικη απογραφή του 1908 από την οποία προκύπτει ότι στα 13 χωριά της Χιμάρας, κατοικούν 7.218 Έλληνες επί συνολικού πληθυσμού 11.968 κατοίκων, περίπου δηλαδή το 60%.

Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ήταν το 1910, όταν ως απόρροια του κινήματος των νεότουρκων, τουρκικός στρατός εισέρχεται στη Χιμάρα, ασκώντας την ανθελληνική του πρακτική. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά Ασπίς και Σφενδόνη που βρίσκονται στα ανοιχτά λειτουργούν ως φόβητρο και οι τούρκοι δεν προχωρούν σε κάποια ενέργεια. Η αρχή των Βαλκανικών Πολέμων βρίσκει την Ελλάδα έτοιμη να πραγματώσει εθνικούς πόθους και να αποκαταστήσει τα εθνικά και εδαφικά της δίκαια, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται και η σπάνια ευκαιρία να πετάξει τους αντιπάλους της στην άβυσσο της Ιστορίας. Στις 5 Νοεμβρίου του 1912 ο Σπυρομήλιος, ο θρυλικός καπετάν Μπούας του Μακεδονικού Αγώνα, απελευθερώνει την Χιμάρα μέσα σε συνθήκες απίστευτης στρατηγικής ικανότητας.

Διαβάστε ολόκληρο το Άρθρο του Νικολάου Λεμοντζή στο 6ο Τεύχος του Εθνικιστικού περιοδικού ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ που κυκλοφορεί