ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΛΟΓΟΙ: “ΣΟΦΙΣΤΗΣ”

Δικαίωμα λόγου έχει ο νοών τί είναι ο λόγος. Τι είναι ο λόγος νοεί ο έχων παιδεία. Παιδεία έχει ο θέτων το οντολογικό ερώτημα. Το οντολογικό ερώτημα θέτει ο πολίτης της πόλεως, που έχει θέα του όντος. Άρα μόνον ο πολίτης της πόλεως έχει δικαίωμα λόγου. Θαυμάζειν είναι ο έρως προς το ερωτάν, ο οποίος ανθίζει επί της επίγνωσης της αγνοίας. Η άγνοια της αγνοίας δεν εγείρει ερωτήματα, τουναντίον διαθέτει αστόχαστες απαντήσεις.
 ΣΟΦΙΣΤΗΣ – Σοφιστής, χρηματιστής από φαινομένης ουσίας αλλ’ ουκ ούσης.

Ο Πλάτων είναι διαλεκτικός διότι στοχάζεται δια του λόγου. Ο Παρμενίδης είναι δογματικός διότι στοχάζεται επί του όντος. Ο Ηράκλειτος είναι αρμονικός διότι στοχάζεται προς το Είναι. Η αρμονική ηρακλείτεια ρήση είναι διαιώνια σφυριά του στοχασμού που συντρίβει κάθε διαλεκτική από τον Πλάτωνα ως τον Χέγκελ και τον Μάρξ. «Παλίντροπος αρμονίη οκωσπερ τόξου και λύρης». Ο Πυθαγόρας είναι μεταφυσικός διότι βιώνει το θείο. Ο Θαλής είναι φυσικός διότι ορθοτομεί την φύση. Ο Δημόκριτος είναι επιστημονικός διότι στοιχειοθετεί την γνώση.
Ούτε τα πολλά στον δεσποτισμό του ενός ούτε το ένα στη μετριοκρατία των πολλών. Η αρχή θεώνει τα όντα. Είναι συζευγμένα με την αρχή τους πέρα από τον χρόνο. Η σοφιστική θεωρία του λόγου δεν εσκυβάλισε μονάχα την αλήθεια αλλά και όλες τις αξίες της ζωής. Η γνώση είναι το εμπόρευμα του σοφιστή. Στα μεγάλα προσωκρατικά φιλοσοφήματα δεν έχει γίνει ακόμη ο διαχωρισμός αντικειμένου-υποκειμένου. Δαιμόνιο, νεύμα θεού. Η γνώση δεν χύνεται σαν το νερό από την μια ψυχή στην άλλη αλλά αναβλύζει από το φρέαρ του λόγου. Ο λόγος της πόλεως δικαιώνει το άτομο. Το άτομο ήταν πιστός φορέας του πνεύματος της πόλης. Ο Σωκράτης λοιπόν πολεμά σε δυο μέτωπα. Εναντίον των δημαγωγών και εναντίον του δήμου που συγκροτείται από ιδιώτες και όχι πολίτες. Οι σοφιστές είναι επήλυδες που εκφωνούν δισσούς λόγους.
Τίθεται ήδη μια καινούρια οπτική. Το μη όν ούτε είναι ούτε δεν είναι. Η διάκριση μη όντος και ουκ όντος, στον Σοφιστή, όπου ο Πλάτων αποδομεί τον Παρμενίδη στο πρόσωπο του Ξένου. Για τον Παρμενίδη το μη ον δεν υπάρχει ήτοι το μη ον είναι ουκ ον. Ο Παρμενίδης κλείνει το ζήτημα του μη όντος δογματικά. Όμως ο Πλάτων δεν ικανοποιείται από την λύση και επαναφέρει το ερώτημα διαλεκτικά, για να καταλήξει ότι το μη ον “είναι πως” επέκεινα του όντος και “δεν είναι” ουκ ον. “είναι πως” αλλά πώς; “Το μη όν ουχ εκόντας ομολογείν είναί πως”.”…Και μην έοικέ γε εν αυτοίς οίον γιγαντομαχία τις είναι δια την αμφισβήτησιν περί της ουσίας προς αλλήλους”.
Ιδού, στη σκολιά ατραπό όπου αντιπαλαίουν το ον και το μη ον πυργώνεται η γιγαντομαχία περί της ουσίας. Ο Πλάτων παραμένει απορητικός και ο Σοφιστής άγει σε αδιέξοδο. Ο Πλάτων προχωρεί πέραν του Παρμενίδη αλλά λόγω προσωπικής αποστροφής δεν φτάνει ποτέ ίσαμε τον Ηράκλειτο. Έτσι κλείνει οριστικά το ζήτημα του ουκ όντος, ανοίγοντας εκείθεν του λόγου το μέγα ζήτημα του μη όντος, ενώπιον του οποίου μετεωροπορεί. Πέραν του όντος όπου το μη ον “είναί πως” ο Πλάτων είναι αναγκασμένος να μυθολογήσει.

ΠΗΓΗ