Αλλάζει ο χάρτης των επιχειρήσεων στην Ελλάδα

Προ το πυλών μιας παρατεταμένης περιόδου ανακατατάξεων βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις. Η κάμψη της κατανάλωσης και της οικονομικής δραστηριότητας που διαχέεται και επηρεάζει αρνητικά όλους τους κλάδους δημιουργεί νέες συνθήκες στον χώρο των επιχειρήσεων, μικρών και μεγάλων. Οι πιο ευάλωτες και κυρίως οι μικρές εταιρείες δέχονται ισχυρό πλήγμα, με αποτέλεσμα τα λουκέτα να πληθαίνουν- αναμένεται ότι θα φτάσουν τα 175.000 μέχρι το τέλος του 2011. Ακόμη και όσες...
έχουν ισχυρότερες αντιστάσεις συρρικνώνουν τις δραστηριότητές τους, ενώ οι δυσοίωνες προβλέψεις για βαθύτερη ύφεση εντείνουν την ανησυχία των επιχειρηματιών, ιδίως όσων δραστηριοποιούνται σε κλάδους με σημαντική πτώση πωλήσεων. Υπό το βάρος των εξελίξεων αυτών παράγοντες της αγοράς προβλέπουν ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα εισέλθουν αναπόφευκτα σε περίοδο συγχωνεύσεων και συμμαχιών προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κρίση, ακόμη και σε τομείς στους οποίους διατηρούν την ανταγωνιστικότητά τους.

Η τάση έχει ήδη αρχίσει να γίνεται αισθητή στον κλάδο των τροφίμων, καθώς οι συμφωνίες που έχουν ανακοινωθεί τελευταίως - εξαγορά σημαντικού ποσοστού της Μεβγάλ από τη Vivartia και εξαγορά των παγωτών ΕΒΓΑ από την Uniliver- δημιουργούν νέες συνθήκες. Το φαινόμενο αναμένεται να εξαπλωθεί και σε άλλους κλάδους εντείνοντας την τάση συγκέντρωσης. Ηδη η συνεργασία της επιπλοποιίας Βαράγκη με τον Δρομέα δείχνει ότι συμμαχίες και συγχωνεύσεις αναμένονται και σε βιομηχανικούς κλάδους, ενώ στον χώρο των ξενοδοχείων εκτιμάται ότι το αρνητικό κλίμα που έχει κλονίσει ακόμη και μεγάλες και παραδοσιακές αλυσίδες, θα προκαλέσει κύμα εξαγορών από ξένες εταιρείες και τουρ οπερέιτορ.

Αλλωστε, όπως προβλέπει κορυφαίος τραπεζίτης, μετά τις αναμενόμενες συγχωνεύσεις στον τραπεζικό χώρο θα ακολουθήσουν γάμοι και συμμαχίες μεταξύ των επιχειρήσεων. Πολλές επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν προβλήματα επιβίωσης, καθώς ολοένα και περισσότερες ζητούν προστασία από τους πιστωτές τους και εντάσσονται στο άρθρο 99. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν, όπως προβλέπουν ειδικοί, ότι θα υπάρξει κλιμάκωση των ανακατατάξεων και δεν αποκλείουν, εφόσον προχωρήσουν και οι διαρθρωτικές αλλαγές, να δημιουργηθεί στην Ελλάδα ένα νέο επιχειρηματικό τοπίο, το οποίο θα προκαλέσει δραστικές αλλαγές και στην αγορά εργασίας. Αλλωστε, παρά το ζοφερό κλίμα που δημιουργεί η κρίση, υπάρχουν επιχειρηματίες που επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους προκειμένου να αδράξουν τις ευκαιρίες που θα δημιουργηθούν όταν η αγορά ανακάμψει, εξέλιξη που είναι ήδη εμφανής στο λιανεμπόριο.

Νέα Ρublic και Νotos Galleries
Η έναρξη λειτουργίας των νέων πολυκαταστημάτων Ρublic και Νotos Galleries εντάσσεται στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στο ελληνικό επιχειρηματικό πεδίο και ειδικότερα στο εμπόριο. Από τη μια πληθαίνουν τα άδεια καταστήματα ακόμη και στις πιο εμπορικές πιάτσες της χώρας, όπως η Ερμού, ενώ μειώνονται συνεχώς οι πωλήσεις σε επίπεδα που φθάνουν το 40%. Από την άλλη υπάρχουν επιχειρήσεις που ακολουθούν αναπτυξιακή πολιτική. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρά τις αρνητικές εξελίξεις, η διοίκηση του νέου Νotos Galleries εκτιμά ότι το πολυκατάστημα, συνολικής επένδυσης 30 εκατ. ευρώ, θα αποδώσει άμεσα με πωλήσεις που θα αντιστοιχούν το 2011 στο 30% του ετήσιου τζίρου των έξι πολυκαταστημάτων του ομίλου. Οπως επισήμανε η κ. Βαρβάρα Βερνίκου, επικεφαλής των πολυκαταστημάτων, με τη δημιουργία του νέου εμπορικού χώρου «αναμένεται να τονωθεί σημαντικά η κίνηση του κέντρου της Θεσσαλονίκης, καθώς θα αποτελεί προορισμό και σημείο συνάντησης».

Για την Ρublic, το νέο κατάστημα στη Θεσσαλονίκη, συνολικής επένδυσης 15 εκατ. ευρώ, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλάνο 20 εκατ. ευρώ για τη διετία 2011-2012 με στόχο τη δημιουργία οκτώ νέων καταστημάτων (5 στην Ελλάδα και 3 στην Κύπρο), ενώ τον Νοέμβριο η αλυσίδα αποκτά ένα ακόμη κατάστημα στο Μετρό του Αγίου Δημητρίου. Παράλληλα, αναζητεί κατάλληλους χώρους σε άλλα σημεία της Αττικής, καθώς, όπως έχει δηλώσει ο γενικός διευθυντής της εταιρείας κ. Ρόμπι Μπουρλάς, «η κρίση αποτελεί ευκαιρία».

Επέκταση από γνωστές φίρμες
Σε τροχιά ανάπτυξης κινείται και ο όμιλος Φουρλή. Πέρα από την επέκταση του ΙΚΕΑ με τη δημιουργία νέου καταστήματος στα Ιωάννινα εντός του έτους και ενός ακόμη στη Σόφια εντός του 2011, ο όμιλος βρίσκεται σε επαφή με επιχειρηματικούς ομίλους του εξωτερικού με στόχο την ανάληψη νέας αντιπροσωπείας στον χώρο του λιανεμπορίου, παρά το αρνητικό μακροοικονομικό περιβάλλον και τις δυσμενείς συνθήκες στην εσωτερική αγορά. Οπως δηλώνει ο γενικός διευθυντής του ομίλου κ. Απόστολος Πεταλάς, «το οργανωμένο λιανεμπόριο μπορεί να έχει μεγαλύτερη αντοχή στην κρίση από το παραδοσιακό και μη οργανωμένο, με αποτέλεσμα να διευρύνει το μερίδιό του στην αγορά».

Διεύρυνση του μεριδίου της στην αγορά οικονομικής μόδας επιδιώκει η εταιρεία Sprider Stores, όπως δηλώνει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Σάκης Χατζηιωάννου. Προς την κατεύθυνση αυτή η εταιρεία προχωρά σε εξορθολογισμό του δικτύου της με κύριο στόχο τη μείωση των ενοικίων και παράλληλα προγραμματίζει την έναρξη λειτουργίας επτά- οκτώ νέων καταστημάτων μέχρι το τέλος του έτους, αλλά και τη διατήρηση της επιθετικής τιμολογιακής πολιτικής.

Με νέα καταστήματα απαντά στην κρίση και η εταιρεία Εlmec Sport του ομίλου Folli Follie, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία συγχώνευσης με την άλλη εταιρεία του ομίλου τα Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών. Η εταιρεία ανοίγει νέο κατάστημα της φίρμας Juicy Couture στη Γλυφάδα, ενώ ένα νέο Collective θα λειτουργήσει στην Πάτρα εντός του μήνα. Επεκτατική, παρά την κρίση, είναι και η πολιτική του ομίλου Μαρινόπουλου για την επωνυμία Gap, η οποία απέκτησε την 1η Οκτωβρίου νέο κατάστημα στην Ερμού, το έβδομο της αμερικανικής φίρμας στην Ελλάδα.

Μεγαλώνουν και στα παιχνίδια
Στα παιχνίδια οι μεγάλοι του κλάδου συνεχίζουν να επεκτείνονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εταιρεία Μουστάκας, η οποία αποκτά νέο κατάστημα στον Αλιμο, και η Jumbo, που σχεδιάζει να ανοίξει έξι νέα καταστήματα μέχρι τον Ιούνιο του 2011, τα οποία θα οδηγήσουν σε αύξηση των πωλήσεων κατά 2%, όπως εκτιμά η διοίκηση της εταιρείας.


«Τολμούν» και στο κέντρο της Αθήνας

Στο κέντρο της Αθήνας, παρ΄ ότι οι καταστηματάρχες αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω των αλλεπάλληλων κινητοποιήσεων των τελευταίων ετών, αποκτά νέο κατάστημα μία ακόμη επωνυμία, η Αdidas, στην οδό Σταδίου. Νέο κατάστημα αποκτά και η αμερικανική φίρμα Βrooks Βrothers. Το τέταρτο κατάστημα της μάρκας στη χώρα μας, την οποία εκπροσωπεί στην Ελλάδα η εταιρεία L.Τ.

Αpparel, συμφερόντων των επιχειρηματιών Κωνσταντίνου και Σοφίας Τσουβελεκάκη και Κωνσταντίνου Λαμπρόπουλου, θα ανοίξει τον Νοέμβριο στο City Link. Οι μέτοχοι της εταιρείας προγραμματίζουν να ανοίξουν και πέμπτο κατάστημα στο νέο εμπορικό κέντρο της ΜcΑrthur Glen στα Σπάτα.

Το πρώτο εκπτωτικό χωριό της χώρας, συνολικής επένδυσης 95 εκατ. ευρώ, βρίσκεται στην τελική ευθεία και αναμένεται να ανοίξει το Πάσχα του 2011.

Νέο κατάστημα απέκτησε η φίρμα Μax Μara στο κέντρο της Αθήνας από την οικογένεια επιχειρηματιών Τσαβδάρογλου, οι οποίοι ανέλαβαν εδώ και μερικούς μήνες την εκπροσώπηση της γερμανικής εταιρείας σε όλη την Ελλάδα, ενώ μέχρι πρότινος ήταν υπεύθυνοι για την ανάπτυξή της μόνο στη Βόρεια Ελλάδα. Φιλόδοξο φαίνεται το επενδυτικό πλάνο της εταιρείας Calin, που προωθεί τα δίκτυα Calzedonia, Ιntimissimi και Τezenis. Μετά την πρόσφατη έναρξη λειτουργίας νέου καταστήματος Calzedonia στην περιοχή της Ομόνοιας, προβλέπεται η δημιουργία τριών ακόμη (ένα από κάθε επωνυμία) σε εμπορικά κέντρα του κέντρου (Αthens Μetro Μall στο Μετρό του Αγίου Δημητρίου και στο εμπορικό κέντρο του Χαραγκιώνη στην στοά Κοραή).

Παράλληλα, η εταιρεία διαπραγματεύεται το άνοιγμα νέων καταστημάτων για τις επωνυμίες της στο νέο εμπορικό κέντρο της Βιοχάλκο στον Κηφισό.


Αναπόφευκτες οι συγχωνεύσεις εταιρειών
Αναπόφευκτες θεωρεί ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, επιστημονικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, τις συγχωνεύσεις ελληνικών επιχειρήσεων κυρίως σε κλάδους που έχουν χαμηλή συγκέντρωση. Η πτώση της κατανάλωσης λόγω της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής με στόχο τη δραστική μείωση του κρατικού ελλείμματος επηρεάζει αρνητικά τις επιχειρήσεις, υποστηρίζει ο κ. Στουρνάρας, και ιδίως αυτές που δραστηριοποιούνται σε κλάδους με μη εμπορεύσιμα προϊόντα. Στους κλάδους αυτούς προβλέπει λουκέτα, αλλά και συγχωνεύσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν στην κυριαρχία μεγάλων επιχειρήσεων, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. Ανακατατάξεις θα προκύψουν και από την εφαρμογή ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης, το οποίο θα δώσει ώθηση σε κλάδους με εμπορεύσιμα προϊόντα, όπως είναι ο τουρισμός. Ο κ. Στουρνάρας προβλέπει, μάλιστα, ότι 400.000 άνθρωποι θα αλλάξουν δουλειά τα επόμενα χρόνια λόγω των ανακατατάξεων που θα εκδηλωθούν στον επιχειρηματικό χάρτη της χώρας στο πλαίσιο ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης. Τονίζει, δε, ότι η εξέλιξη αυτή αποτελεί κρίσιμο ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με την εφαρμογή κατάλληλης πολιτικής, ώστε να είναι ομαλή η μετάβαση του εργατικού δυναμικού από τον έναν κλάδο στον άλλο, όπως έγινε στην περίπτωση της Γερμανίας με την Κούρτερμπάιτ και στη Σουηδία με την επονομαζόμενη πολιτική της flexicurity.


Εξαγορές στα τρόφιμα, συνεργασίες στα έπιπλα  
Ο χορός των ανακατατάξεων στη βιομηχανία τροφίμων άνοιξε στις αρχές Σεπτεμβρίου με την ανακοίνωση του big deal μεταξύ της Vivartia και της ΜΕΒΓΑΛ, για να ακολουθήσει σχεδόν έναν μήνα μετά η συμφωνία εξαγοράς των παγωτών ΕΒΓΑ από την πολυεθνική Unilever. Οι δύο αυτές επιχειρηματικές κινήσεις, οι οποίες για τα ελληνικά δεδομένα είναι ιδιαίτερα σημαντικές, όπως λένε άνθρωποι της αγοράς είναι μόνο η αρχή για μια σειρά κυοφορούμενων εξαγορών και στρατηγικών συνεργασιών που αναμένεται να πάρουν σάρκα και οστά τούς επόμενους μήνες.

Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι, όπως και σε άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, έτσι και στη βιομηχανία αλλά και στο λιανεμπόριο τροφίμων, οι εξελίξεις είναι δρομολογημένες. Το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς, η σημαντική μείωση της κατανάλωσης, τα συσσωρευμένα προβλήματα από το παρελθόν για ορισμένες επιχειρήσεις, αλλά και η περιορισμένη παρουσία στις αγορές του εξωτερικού φέρνουν αρραβώνες και γάμους, και τα επόμενα χρόνια ο επιχειρηματικός χάρτης δεν θα θυμίζει σε τίποτα το σήμερα. Οι μεγάλοι όμιλοι στην προσπάθειά τους να βρουν το «αντίδοτο» για να ξεπεράσουν την κρίση, εξετάζουν κάθε όφελος που θα μπορούσε να προκύψει από ενδεχόμενες συμφωνίες και στρατηγικές συνεργασίες που τα προηγούμενα χρόνια απέρριπταν.

Μέσα σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον η φημολογία για συζητήσεις ανάμεσα σε επιχειρήσεις δίνει και παίρνει. Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας ανάμεσα στις εταιρείες Chipita και Εlbisco. Ωστόσο, καμία από τις δύο εταιρείες δεν έχει τοποθετηθεί δημόσια για ενδεχόμενη συμφωνία μεταξύ τους. Παρ΄ όλα αυτά, η εταιρεία Εlbisco σε ανακοίνωσή της προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στις αρχές Σεπτεμβρίου είχε επισημάνει ότι «οι εξελίξεις στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον δημιουργούν τις συνθήκες για διερεύνηση στρατηγικών συνεργασιών με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση της θέσης των εμπορικών επωνυμιών μας, την προσθήκη αξίας για το καταναλωτικό κοινό, την εταιρεία και τους μετόχους», καταλήγοντας ότι η εταιρεία είναι ανοικτή και διερευνά την ύπαρξη τέτοιων ευκαιριών.

Από την άλλη, το ενδιαφέρον για εξαγορές επιχειρήσεων εντός αλλά κυρίως εκτός των εθνικών συνόρων δεν έχει μειωθεί για τη Vivartia, η οποία μπορεί να προχώρησε στον γάμο με τη ΜΕΒΓΑΛ αλλά κανείς δεν μπορεί να ξέρει αν θα σταματήσει μόνο εκεί, καθώς φαίνεται ότι διαθέτει την απαραίτητη ρευστότητα και για επόμενες κινήσεις. Από τον κλάδο των γαλακτοκομικών, χωρίς να έχει εκδηλώσει συγκεκριμένο ενδιαφέρον για κάποια συνεργασία ή εξαγορά, στο παιχνίδι εδώ και καιρό βρίσκεται και η εταιρεία DΑΝΟΝΕ, ενώ κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι θα γίνει με τη γαλακτοβιομηχανία ΔΩΔΩΝΗ, αφού η διοίκηση της ΑΤΕbank φέρεται να επιθυμεί την απεμπλοκή της από το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας.

Εξελίξεις στις ιχθυοκαλλιέργειες
Ομως και στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών, οι γνωρίζοντες μιλούν για επικείμενες εξελίξεις. Πάντως, η πρώτη κίνηση στον κλάδο θα μπορούσε να πει κανείς ότι έγινε στα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν ανακοινώθηκε από τη Νηρεύς Ιχθυοκαλλιέργειες ότι πώλησε στη Μorpol ΑSΑ το ποσοστό που κατείχε στη Μarine Farms ΑSΑ, που αντιστοιχεί στο 30,20% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της νορβηγικής εταιρείας Μarine Farms. Η εταιρεία Νηρεύς είχε επενδύσει στη Μarine Farms το 2007. Ενώ και η είσοδος του Linnaeus fund στο μετοχικό κεφάλαιο εγχώριων ομίλων ιχθυοκαλλιέργειας (Δίας Ιχθυοκαλλιέργειες και δευτερευόντως Νηρεύς και Σελόντα) υπήρξε το δεύτερο σημάδι για τις εξελίξεις στον κλάδο.

Οσο για το λιανεμπόριο τροφίμων, ανοιχτό παραμένει το ενδιαφέρον για εξαγορές της διοίκησης της Α-Β, η οποία δεν έχει σταματήσει να αναζητά τις ευκαιρίες που θα τη βοηθήσουν ταχύτερα και θα ενισχύσουν τη θέση της στην αγορά.

Συνεργασία Δρομέα- Βαράγκη
Και ενώ στους άλλους κλάδους το νέο τοπίο διαμορφώνεται μέσω εξαγορών, στον κλάδο των επίπλων η αρχή των αλλαγών έγινε με μια συνεργασία. Οι εταιρείες επίπλων Δρομέας ΑΒΕΕΑ και Βαράγκης ΑΒΕΠΕ στα τέλη του περασμένου μήνα προχώρησαν στην υπογραφή δύο συμφωνιών που αφορούν, η πρώτη την αποκλειστική αντιπροσώπευση των επίπλων γραφείου τής Δρομέας ΑΒΕΕΑ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ομάν και το Κατάρ, έως το τέλος του 2012, από την εταιρεία Βαράγκης, και η δεύτερη ένα μνημόνιο συνεργασίας για την παραγωγή από τη Δρομέας επίπλων και αντικειμένων σχεδιασμένων από τη Βαράγκης και ομάδα γνωστών ξένων σχεδιαστών, με εξαγωγικό προορισμό. Τα έπιπλα αυτά θα φέρουν την επωνυμία τής Βαράγκης ΑΒΕΠΕ