Τα εκατό χρόνια των προσκόπων

Περισσότερα από 2.000 αγόρια και κορίτσια από όλη τη χώρα, ντυμένα με μπεζ πουκάμισα και μαύρα σορτσάκια, θα κατακλύσουν τα Καμένα Βούρλα μέχρι το τέλος του μήνα για να ζήσουν την περιπέτεια της ζωής στη φύση, να παίξουν, να γελάσουν και να ανανεώσουν την υπόσχεσή τους ότι θα τηρούν τις αρχές του προσκοπισμού.

Με αυτήν τη μεγάλη κατασκήνωση παιδιά από τη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, τη Ρόδο, την Κρήτη, τα Επτάνησα και σχεδόν από κάθε γωνιά της ηπειρωτικής Ελλάδας γιορτάζουν φέτος τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων.

Στο 4ο Πανελλήνιο Προσκοπικό Τζάμπορη,
όπως ονομάζεται η συγκεκριμένη συνάντηση στα Καμένα Βούρλα, που ξεκίνησε στις 21 του μήνα και θα διαρκέσει έως τις 29, συμμετέχουν 2.100 παιδιά ηλικίας 11 έως 14 ετών καθώς και ενήλικοι βαθμοφόροι του προσκοπισμού.
Η διαφορά της συγκεκριμένης διοργάνωσης από τις συνηθισμένες προσκοπικές συναντήσεις είναι ότι δίνει την ευκαιρία σε παιδιά από όλη την Ελλάδα να γνωριστούν μεταξύ τους και να δημιουργήσουν νέες φιλίες. Στη γιορτή, άλλωστε, συμμετέχουν και πρόσκοποι - απόδημοι Ελληνες από την Αυστραλία, τη Γαλλία, την Αίγυπτο, την Κύπρο και από βαλκανικές χώρες.
Αυτό ακριβώς είναι και το νόημα του όρου «Τζάμπορη», που υιοθετήθηκε από τον ιδρυτή του προσκοπισμού, λόρδο Baden Powel, για να αποδώσει μια μεγάλη προσκοπική συνάντηση σε διεθνές ή εθνικό επίπεδο. Ο όρος «Jamboree» προέρχεται από τη λέξη «Jambo», που στα σουαχίλι σημαίνει «γεια σου!».
Επιθυμία των διοργανωτών είναι μέσα από το Πανελλήνιο Τζάμπορη να διαδοθεί το πνεύμα του προσκοπισμού. Οπως λέει ο γενικός έφορος (δηλαδή ο αρχηγός) των Ελλήνων Προσκόπων, Θοδωρής Κεφαλάς, τα παιδιά μέσα από τον προσκοπισμό μαθαίνουν να ζουν με άλλους, να ζουν στη φύση, να παίζουν με κανόνες: «O,τι κάνουμε το κάνουμε μέσα από το παιχνίδι, μέσα από την περιπέτεια της ζωής στη φύση, που είναι συναρπαστική για τα παιδιά. Πάντα υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα.
Ο στόχος είναι τα παιδιά να διασκεδάζουν, αλλά και να εκπαιδεύονται στο να ζουν αυτόνομα. Χωρίζονται σε μικρές αυτοδιοικούμενες ομάδες και εκλέγουν μόνα τους τον αρχηγό τους. Καλλιεργούν από πολύ νωρίς το αίσθημα της ευθύνης που τους επιτρέπει ωριμάζοντας να γίνουν ενεργοί πολίτες». Τι τραβά, όμως, τους ενηλίκους στον προσκοπισμό; Οπως λέει ο κ. Κεφαλάς, η δυνατότητα που έχουν να συμβάλλουν με έναν διαφορετικό τρόπο στην εκπαίδευση των παιδιών: «Δεν προσπαθούμε», λέει ο κ. Κεφαλάς, «να υποκαταστήσουμε το σχολείο ούτε την οικογένεια. Συνεισφέρουμε, όμως, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μέσα από συγκεκριμένες πρακτικές. Καλλιεργώντας τους κάποιες αρχές, κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο. Αυτό θέλουμε: να αφήσουμε τον κόσμο καλύτερο από ό,τι τον βρήκαμε».
Η επιθυμία για έναν κόσμο καλύτερο δεν είναι για τους προσκόπους μια αφηρημένη ιδέα. Ο κώδικας αξιών τους, όπως εκφράζεται στην υπόσχεση που δίνουν να τηρούν τον «Νόμο του προσκόπου», θεμελιώνεται σε συγκεκριμένες αρχές, όπως η προσφορά στον συνάνθρωπο, η αφοσίωση, η εντιμότητα.
Από αυτές τις αρχές προκύπτει και η αυτο-ενθάρρυνση του προσκόπου να κάνει «μια καλή πράξη κάθε ημέρα», γεγονός που έχει γίνει αιτία ο προσκοπισμός να θεωρείται από όσους δεν τον γνωρίζουν ως μια γραφική πρακτική άλλων εποχών. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο κ. Κεφαλάς, η προσκοπική κίνηση έχει στέρεες αρχές, αλλά παρακολουθεί τη σύγχρονη πραγματικότητα: «Το καθήκον στην πατρίδα, για παράδειγμα, είχε άλλο νόημα πριν από 100 χρόνια και άλλο έχει σήμερα. Για μας σήμερα δεν είναι μόνο η προσφορά στον πόλεμο και η υπεράσπιση της σημαίας μας.
Πατρίδα είναι η κοινωνία μας, ο πολιτισμός μας, οι ομορφιές του τόπου μας, οτιδήποτε βρίσκεται γύρω μας», λέει και συμπληρώνει: «Και τον Θεό επικαλούμαστε στην υπόσχεσή μας, αλλά αυτός δεν είναι ίδιος για όλους. Δεν έχουν όλοι οι πρόσκοποι της Γης κοινή θρησκεία.
Η έννοια του Θεού, δηλαδή της πίστης, υπάρχει σε όλους. Δεν θα πούμε, για παράδειγμα, οι Ελληνες «αυτός απέναντι είναι Τούρκος, άσε τον αβοήθητο». Ολα αυτά βοηθούν για να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο».
Πριν από 90 χρόνια
Η σφαγή στη Μικρά Ασία
Βασικό θεμέλιο του προσκοπισμού είναι ο εθελοντισμός. Οι πρόσκοποι είναι πρόθυμοι να προσφέρουν τη βοήθειά τους στον συνάνθρωπο και στην πολιτεία, όχι μόνο στην καθημερινότητα αλλά και σε κάθε είδους κρίσεις και φυσικές καταστροφές. Η αυτοθυσία των Ελλήνων προσκόπων σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε παράδειγμα προς μίμηση και η ιστορία καταγράφει περιστατικά όπου υποστήριξαν με γενναιότητα τα ιδανικά τους. Τραγική ήταν στις 15 Ιουνίου του 1919 η τύχη 301 προσκόπων που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στον πληθυσμό και στη φρουρά που είχε εγκαταστήσει ο ελληνικός στρατός στο Αϊδίνιο της Μικράς Ασίας, όταν έπεσαν θύματα σφαγής από Τούρκους ατάκτους, επειδή αρνήθηκαν να απαρνηθούν την πίστη και την πατρίδα τους. Τα αιματηρά εκείνα γεγονότα έμειναν στην ιστορία ως «Η θυσία της Μικράς Ασίας». Οι Ελληνες πρόσκοποι πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες για την περίθαλψη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ενώ πολύτιμη ήταν η συμβολή τους και κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δημοσιεύτηκε στο "Έθνος" πριν 2 ημέρες