'Πόλεμος' 8 σημείων ανάμεσα σε πανεπιστήμια και υπουργείο Παιδείας

Αρνητικό ήταν το πρώτο «κρας τεστ» των προτάσεων του υπουργείου Παιδείας για τις αλλαγές στα ΑΕΙ. Αυτό που έγινε το περασμένο Σάββατο στη σύνοδο των πρυτάνεων δεν έχει ξανασυμβεί σε ανάλογες συναντήσεις. 

Παραβιάζοντας το εθιμικό πρωτόκολλο των συνόδων, οι πρυτάνεις προχώρησαν στην έκδοση ομόφωνου ψηφίσματος με το οποίο απέρριπταν κατηγορηματικά το κείμενο διαβούλευσης, πριν η Αννα Διαμαντοπούλου προχωρήσει στην ανάγνωσή του, και τώρα ετοιμάζουν πυρετωδώς τις δικές τους αντιπροτάσεις.  

Πολλά είναι τα σημεία τριβής που εγείρουν διαφωνίες, αλλά τα πιο σημαντικά, τα οποία η πανεπιστημιακή κοινότητα θα υπερασπιστεί μέχρι τέλους, είναι αυτά που συνδέονται με τη διοίκηση των ιδρυμάτων και εγείρουν θέματα αντισυνταγματικότητας. Τα σημαντικότερα σημεία αιχμής που αποτελούν «κόκκινο πανί» για πρυτάνεις, διδάσκοντες και φοιτητές είναι τα εξής:

1 Εισάγεται Συμβούλιο Διοίκησης, το οποίο απαρτίζεται και από εξωπανεπιστημιακά μέλη και έχει ευρύτατες αρμοδιότητες. Αυτό επιλέγει, διορίζει και παύει τον πρύτανη. Σχεδιάζει τη στρατηγική ανάπτυξη του ιδρύματος, εγκρίνει τον προϋπολογισμό, αξιοποιεί την περιουσία του ιδρύματος, έχει την ευθύνη για τις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου και την τήρηση του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας.
2 Ο πρύτανης δεν θα εκλέγεται, αλλά θα διορίζεται από το Συμβούλιο. Η επιλογή του θα γίνεται μετά από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, όπως γίνεται στα αμερικανικά πανεπιστήμια και στη θέση αυτή θα μπορεί να επιλεγεί άτομο όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.
3 Οι υποψήφιοι διδάσκοντες θα επιλέγονται από εκλεκτορικά σώματα διεθνούς σύνθεσης. Για να αποκτήσουν δικαίωμα υποψηφιότητας, πρέπει να υποβάλλουν μεγάλο αριθμό συστατικών επιστολών (έγινε αρχικά λόγος για δέκα συστατικές, ενώ θα ζητούνται περισσότερες αν προκύψουν διαφωνίες κατά την επιλογή). Από επιτροπές διεθνούς σύνθεσης θα κρίνονται προκειμένου να αξιολογηθούν και οι μόνιμοι, υπηρετούντες σήμερα, καθηγητές.
4 Η κατάργηση της βαθμίδας του λέκτορα και η άρση της μονιμότητας των επίκουρων μεταβάλλουν, συμπιέζοντας προς τα πάνω, την εικόνα του σώματος των πανεπιστημιακών. Η μεταβολή αυτή θα συρρικνώσει ουσιαστικά τόσο το διδακτικό όσο και το ερευνητικό έργο των πανεπιστημίων, αφού αυτό βασίζεται ουσιαστικά στους διδάσκοντες που είναι υπό κατάργηση. Αγνωστη είναι η τύχη των περίπου 2.000 διδασκόντων, που υπηρετούν σήμερα στη βαθμίδα του λέκτορα επί θητεία, καθώς μπήκαν στο πανεπιστήμιο ξέροντας πως μετά από 2-3 χρόνια θα κρίνονταν για τη βαθμίδα του επίκουρου και τώρα, εάν θέλουν να παραμείνουν στο πανεπιστήμιο, καλούνται να κριθούν για τη βαθμίδα του αναπληρωτή, πράγμα που είναι δύσκολο έως αδύνατο.
5 Η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων θα γίνεται στη βάση της ανταγωνιστικότητας. Ενας μέρος της δημόσιας χρηματοδότησης θα κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση δείκτες ποιότητας οι οποίοι θα προσδιοριστούν από τη διαβούλευση. Αυτοί πάντως πρέπει να σχετίζονται με την αναλογία εισαγομένων και αποφοίτων, με τον αριθμό των αλλοδαπών φοιτητών, με τον βαθμό αξιοποίησης των πόρων κάθε ιδρύματος κ.λπ.
6 Το τμήμα, τις αποφάσεις του οποίου δεν μπορούσε να τις ανατρέψει η διοίκηση, καταργείται. Το συμπαγές αντικείμενο των σπουδών, όπως αυτό ορίζονταν μέχρι σήμερα, παύει να υφίσταται. Το πρόγραμμα σπουδών χάνει τη συλλογικότητά του και το γνώρισμά του όπως καθοριζόταν από το γνωστικό αντικείμενο και επιμερίζεται σε μια ομάδα που φτιάχνεται από συλλογή μαθημάτων. Η επιλογή από τον φοιτητή αυτών των μαθημάτων θα τον οδηγεί σε διάφορους δρόμους. Είτε στην απόκτηση δεξιότητας είτε στη βεβαίωση σπουδών, είτε σε πτυχίο με επαγγελματικά δικαιώματα.
Οι φοιτητές εντάσσονται στα προγράμματα αυτά μετά το τέλος του πρώτου έτους, ύστερα από εξετάσεις, ανάλογα με τις επιδόσεις τους. Σοβαρό σημείο αιχμής: την ευθύνη για τα προγράμματα σπουδών θα την έχει ο κοσμήτορας. Αυτό στο οποίο δεν απαντά το υπουργείο Παιδείας είναι ποιος θα ορίζει τον κοσμήτορα. Θα τον ορίζει ο πρύτανης, που είναι διορισμένος από το Συμβούλιο; Γιατί, αν είναι έτσι, τα προγράμματα σπουδών θα τα επικυρώνει το Συμβούλιο Διοίκησης, πράγμα που ανατρέπει πλήρως το υφιστάμενο ακαδημαϊκό στάτους.
7 Η φοιτητική μέριμνα ιδιωτικοποιείται. Η σίτιση και η στέγαση των φοιτητών θα ανατίθεται σε σχήματα συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
8 Θεωρείται βέβαιο πως οι συνενώσεις, οι συγχωνεύσεις και η κατάργηση τμημάτων θα οδηγήσουν σε κλείσιμο ιδρυμάτων και σε απολύσεις προσωπικού.
«Μπορεί το ΔΝΤ να διοικεί συνεχώς τη χώρα;». Αυτό το ερώτημα έθεσε στην «Κ.Ε.» ο πρύτανης του ΑΠΘ, Γιάννης Μυλόπουλος, θέλοντας να καταδείξει το αντισυνταγματικό των διατάξεων που αναφέρονται στη διοίκηση των ΑΕΙ. «Η διοίκηση δεν μπορεί να ασκείται από ένα όργανο εξωπανεπιστημιακό, όπως είναι τα συμβούλια. Το σύνταγμα κατοχυρώνει πλήρως το αυτοδιοίκητο, που πλήττεται κατάφωρα με τη ρύθμιση αυτή».
«Για ποια αυτοδιοίκηση μιλάμε», συμπληρώνει ο Γ. Μυλόπουλος, όταν ο πρύτανης ορίζεται έξωθεν; Θα επιλέγεται με διεθνή διαγωνισμό, με προκήρυξη δηλαδή. Οι δυο θεσμοί αυτοδιοίκησης είναι στη χώρα μας ο Δήμος και το Πανεπιστήμιο. Μπορεί δηλαδή στον Δήμο να μην έχουμε δημοτικές εκλογές αλλά να επιλέγεται ο δήμαρχος; Για να ψηφιστούν οι διατάξεις αυτές», καταλήγει, «πρέπει να γίνει αναθεώρηση του Συντάγματος».
"ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ"