Επικίνδυνο ιστορικό και εθνικό λάθος το ν/σ για την ιθαγένεια.

ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΑΜΗΧΑΝΙΑΣ;

Από το άρθρο του Προκόπη Παυλόπουλου*­ στην “Καθημερινή”, 

Η κατάρριψη των νομικών επιχειρημάτων για το επίμαχο νομοσχέδιο που ελέγχεται ως αντισυνταγματικό.

Η απόφαση 350/2011 του Δ΄Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία παραπέμπει στην Ολομέλεια την τελική κρίση ως προς ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα διατάξεων του ν.3838/2010 που αφορούν την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας, επανέφερε στην επικαιρότητα την κριτική η οποία είχε ασκηθεί στον νόμο αυτό κατά τη συζήτησή του στη Βουλή.  Σεβόμενος,
κατά πάγια πεποίθησή μου, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, δεν θα επιχειρήσω να υπερασπιστώ την ως άνω απόφαση ούτε να προκαταλάβω την απόφαση της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας.  Θα εκθέσω όμως, συνοπτικώς, τους λόγους για τους οποίους, κατά την σχετική συζήτηση στη Βουλή, χαρακτήρισα τις επιλογές του ν. 3838/2010 για την ελληνική ιθαγένεια ιδιαίτερα επικίνδυνο ιστορικό και εθνικό λάθος.
I. Ο ν. 3838/2010 αντικατέστησε καίριας σημασίας διατάξεις του ν. 3284/2004 περί «Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας», τον οποίο είχα εισηγηθεί στη Βουλή ως Υπουργός Εσωτερικών.
Α. Υπενθυμίζω ότι ο ιδιαίτερα προοδευτικός αυτός Κώδικας είχε τροποποιήσει ριζικώς το παρωχημένο νομικό καθεστώς των αντίστοιχων διατάξεων που είχαν διαμορφωθεί, ουσιαστικά, κατά τη δεκαετία του ’50.   Βασική του επιλογή, ως προς την κτήση της ελληνικής ιθαγένειας, ήταν η υιοθέτηση αρχών, τις οποίες ήδη ακολουθούσαν σχεδόν όλα τα κράτη του δυτικού δημοκρατικού κόσμου, ιδίως δε τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β. Οι αρχές αυτές στηρίζονται βέβαια, κατά βάση, στο jus sanguinis – αφού του jus loci έχει πλέον εγκαταλειφθεί σχεδόν καθολικώς-  πλην όμως επέτρεπαν την κτήση ελληνικής ιθαγένειας πέρα και έξω από την καταγωγή του αιτούντος. Υπό τον αυτονόητο όρο ότι αυτός αποδείκνυε, εμπράκτως, το animus σύνδεσής του με την Ελλάδα.  Δηλαδή το δεσμό ο οποίος του δημιούργησε την πρόθεση να διεκδικήσει και ν’ αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Ειδικότερα, κατά τον ν. 3284/2004 η κτήση της ελληνικής ιθαγένειας μπορούσε να επέλθει:
1. Πρώτον, με την γέννηση τέκνου, με την αναγνώρισή του, με την υιοθεσία του, και με κατάταξη στις ένοπλες δυνάμεις.
2. Δεύτερον, με πολιτογράφηση, η οποία είχε πολύ ευνοϊκότερους όρους για τους Ομογενείς.  Για τους αλλοδαπούς όμως αλλογενείς ο αιτών έπρεπε να είναι ενήλικος –αυτονόητη προϋπόθεση για ν’ αποδεικνύεται ότι έχει πλήρη συνείδηση του εγχειρήματός του όταν επιδιώκει την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας -να διαμένει νόμιμα στην Ελλάδα δέκα έτη και ν’ αποδεικνύει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, της ελληνικής ιστορίας και, γενικά, του ελληνικού πολιτισμού.
ΙΙ. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τότε, κατά τη συζήτηση στη Βουλή, το ΠΑΣΟΚ υπερψήφισε ανεπιφυλάκτως τον νόμο αυτό.  Το τι μεσολάβησε ώστε πέντε, μόλις, χρόνια αργότερα να φέρει προς ψήφιση, αλλάζοντας άρδην τα πράγματα, το ν. 3838/2010, με τον βαρύγδουπο τίτλο «Σύγχρονες διατάξεις για την Ελληνική Ιθαγένεια», μόνο το πολιτικώς οβιδιακό ΠΑΣΟΚ μπορεί να εξηγήσει.  Ειδικότερα, με τις διατάξεις του νόμου αυτού:
1. Στην ουσία υιοθετείται το, εγκαταλελειμμένο απ’ όλα τα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη όπως σημείωσα προηγουμένως, καθεστώς του jus loci.  Και τούτο γιατί π.χ. ένα τέκνο που γεννιέται στην Ελλάδα από γονείς, οι οποίοι διαμένουν μόνιμα και νόμιμα στη Χώρα, επί πέντε τουλάχιστον χρόνια, μπορεί ν’ αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια πριν την ενηλικίωσή του!  Την ίδια δυνατότητα έχει και το τέκνο αλλοδαπών που έχει απλώς ολοκληρώσει την παρακολούθηση έξι τάξεων ελληνικού σχολείου, χωρίς μάλιστα εδώ ν’ απαιτείται ρητώς η νομιμότητα παραμονής των γονέων του!
2. Και μόνο το γεγονός ότι με τις διατάξεις του ν. 3838/2010 επιτρέπεται η κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από ανήλικο, με απλή δήλωση των μη Ελλήνων γονέων του, δείχνει την πλήρη αποδυνάμωση της προϋπόθεσης του animus, πάνω στην οποία στηριζόταν ο προηγούμενος Κώδικας.
3. Πέραν τούτου ο ν. 3838/2010 μείωσε τα δέκα έτη διαμονής στην Ελλάδα σε επτά. Συνεπώς οι μετανάστες που ζουν στην Ελλάδα δεν έχουν πια κανένα κίνητρο να υπαχθούν στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος, αφού οι προϋποθέσεις απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας είναι πολύ πιο χαλαρές. Γιατί, λοιπόν, να μην διεκδικήσουν την ελληνική ιθαγένεια έστω και αν δεν νοιώθουν κανέναν ιδιαίτερο δεσμό με την Ελλάδα;
Οι σκέψεις που προηγήθηκαν αρκούν, νομίζω, να τεκμηριώσουν την άποψη που εξέθεσα στη Βουλή, ότι η ψήφιση των διατάξεων αυτών του ν.3838/2010, υπό την επίφαση ενός ψευδεπίγραφου προοδευτισμού, συνιστά ιστορικό και εθνικό λάθος, αφού οδηγεί τους μετανάστες στη διεκδίκηση της ελληνικής ιθαγένειας μόνο για λόγους ευκαιριακούς, για λόγους αμηχανίας και καθιστά έτσι τη Χώρα μας πραγματικό «μαγνήτη» για τους λαθρομετανάστες.  Και κάτι τελευταίο για όσους, ιδίως από την πλευρά της επιστημονικής κοινότητας, έσπευσαν «να κατακεραυνώσουν» και «να προειδοποιήσουν» (!), με αμιγώς πολιτικούς όρους μάλιστα, το Συμβούλιο της Επικρατείας:  Φυσικά και οι αποφάσεις των δικαστηρίων υπόκεινται σε κριτική. Αρκεί αυτή η κριτική να ερείδεται σε επιστημονικώς άρτια νομικά επιχειρήματα και όχι σε αυθαίρετες υποκειμενικές  ή, ακόμη χειρότερα, σε νεφελώδεις και ευκαιριακές ιδεολογικές τοποθετήσεις.

---

­ *Βουλευτή, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
(σσΟ: Διαφωνήσαμε κάθετα ως προς τις επιλογές του ως υπουργός. Τα νομικά επιχειρήματα όμως που παραθέτει, θα έπρεπε να γίνουν σημαία και ασπίδα προστασίας απέναντι σε αυτούς που θέλουν δικαιοσύνη α λα καρτ και επιχειρούν να πιέσουν θεσμούς και κοινοβούλιο εν όψει του θέματος της συζήτησης για την αντισυνταγματικότητα των επίμαχων διατάξεων).
OLYMPIA