ΝΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
Χρόνια Πολλά στους μαχητές, στους στρατιώτες, στους ταγμένους στον αγώνα για την Μητέρα Γη, την Πατρώα Γη, την Πατρίδα.
Θα δούμε πάλι στους δρόμους τις μοσχαροκεφαλές της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ. Τους θλιβερούς θιασώτες της υποδούλωσης της Γης και της Πατρίδας στο κεφάλαιο (που ως γνωστόν δεν έχει πατρίδα, σε αντίθεση με τους “προλετάριους”).
Θα ακούσουμε υβριστικές αρλουμπολογίες για τους εργάτες – άβουλους δούλους της καταστροφής της Μεγάλης Μητέρας.
Δεν θα ακούσετε όμως ούτε μία κουβέντα για τους πραγματικούς ήρωες, τους εργάτες που αρνήθηκαν να ρίξουν τοξικά στα ποτάμια, απόβλητα στις θάλασσες, λύματα στην Ιερή Γη.
Θα ακούσετε να καμαρώνουν αυτοί που αγωνίστηκαν για να πάρουν πέντε φράγκα παραπάνω ώστε να συνεχίσουν την ύβρι. Ως γνωστόν, ο παγκαλόμορφος βιομήχανος ουδέποτε πήγε μόνος του να μπαζώσει ή να αδειάσει τα βαρέλια με το εξασθενές χρώμιο. Την “βρωμοδουλειά” την αναλάμβαναν οι εκάστοτε “εργάτες”.
Υπήρχε όμως πάντα κάτι που δεν εξαγοραζόταν. Ο δεσμός των γηγενών με την Μητέρα Γη. Πως θα μπορούσες να κόψεις τον πλάτανο που ο ίσκιος του σε νανούριζε; Πως θα μπαζώσεις το ρέμα όπου η Μάνα σου σε μάθαινε τα λουλούδια, όπως την έμαθε η μάνα της μάνας της; Πως θα μολύνεις την πηγή που γύρω της τραγούδαγε η Γέννα, το Έθνος σου για χιλιάδες χρόνια;
Το μικρό αυτό προβληματάκι άρχισε να λύνεται με τις μετακινήσεις των πληθυσμών. Η Μάνα Γη έπρεπε να γονατίσει μπροστά στα μικρόβια. Άρα έπρεπε να σπάσει ο δεσμός του Γηγενούς με την Τροφό, την Μαία.
Πολύ πιο εύκολα θα τσιμεντώσεις την Ν. Υόρκη εάν είσαι από την Αφρική, πολύ πιο εύκολα θα μπαζώσεις τον Κηφισό εάν είσαι από τ’ Άγραφα. Όλες οι μεγάλες ύβρεις ξεκίνησαν εκεί που συσσωρεύθηκαν ξεριζωμένοι Γηγενείς ή πρόθυμα μικρόβια. Δεν είναι τυχαίο ότι πρωταθλητές στο ξερίζωμα και την γενοκτονία ήταν αυτοί που πέθαιναν με πάθος για την πατρίδα τους και λάτρευαν την Γη τους: Οι Έλληνες, οι Αφρικανοί, οι περήφανες φυλές των Γηγενών της Αμερικής.
Θύτες; Οι ίδιοι, οι απάτριδες. Οι “άρειοι” Ούννοι, οι “περήφανοι” Τούρκοι, τα ανθρωποειδή που καμαρώνουν ότι ήρθαν ουρανοκατέβατα από Σείριους, υπερβορείες με σκοπό να κυριεύσουν τον “πλανήτη”.
Να ασελγήσουν στην Γη, να σφάξουν τους μαχητές της φυσικά και ηθικά με ναζιστικές αρλουμπολογίες: Από την ινδοευρωπαϊκή φανφάρα στο “είμαστε όλοι μετανάστες”.
Από την άλλη, ο Γηγενής, ο Γεωργός, ο Άνθρωπος που γέννησε τον πολιτισμό σε αρμονία με την Φύση. Οι “Πατέρες” και το περιβόλι του Παλαμά. Ο Αριστοτέλης που αποκάλυψε στον Κριό των Αιγών (γειά σου JZ!) το μεγάλο μυστικό και τον σκοπό του. Τον Ελληνικό, τον μέγα, τον Γηγενή.
Μέσα από αιώνες ξεριζωμών και ψεύδους όμως τα πάντα κλονίστηκαν. Το χρέος στην Μητέρα έγινε χρυσοφόρο χόμπυ, “οικολογία”, πράσινη ανάπτυξη. Όπως το γράφαμε εδώ: Οι ήρωες της Γης και τα ανθρώπινα απορρίματα
Η Μάχη για τη Γη διέπεται από έναν σημαντικό παράγοντα. Την Ανιδιοτέλεια. Τη διάθεση προσφοράς στο σύνολο, στην ιδέα. Αυτεγερσία – Έκσταση – Εθνεγερσία και εκεί περικλείεται όλη η αλήθεια. Είναι δύσκολο για τον τσιμεντάνθρωπο να αντιληφθεί το χρέος στη Μητέρα Γη. Έχει μήνες να πατήσει το χώμα, σπάνια βλέπει ουρανό, τρέφεται από βιομηχανικά επεξεργασμένα χημικά σκευάσματα, θεωρεί ότι είναι η περιούσια αυταξία κλειδωμένος στην άθλια φενάκη του καπιταλισμού. Που διαδέχτηκε τον “περιούσιο λαό”, τον “Εξωγήινο Θεό”, την αμαρτωλή Μητέρα, Γυναίκα. Η ειρωνία ενός συστήματος που στρέφεται ενάντια στην τροφό, τη δημιουργό, την Άξια, Τέλεια ύπαρξη.
Έτσι ξεφυτρώνουν οι Οικολόγοι του Κολωνακίου, κλεισμένοι στα ερκοντισιονάτα διαμερίσματα τους, μιλώντας για οποιαδήποτε ρατσιστική αρλούμπα χωρίς να έχουν έρθει αντιμέτωποι με τη λαίλαπα της φωτιάς, να διαβάλλουν κάτι προαιώνιο. “Πατρίδα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια”, είπε ο Παμμέγιστος Τρεμόπουλος. Και οι τραπεζικοί σου λογαριασμοί θα συμπληρώναμε εμείς. Γιατί ως γνωστόν το Κεφάλαιο δεν έχει Πατρίδα. Πατρίδα έχουν οι προλετάριοι. Οι άνθρωποι που ζουν και αναπνέουν ελεύθερα. Που τα παιδικά τους χρόνια είναι συνυφασμένα με την γλυκιά μορφή της Μάνας. Με τις μυρωδιές του χαμομηλιού και τον ίσκιο του Πεύκου. Το Πεύκο που σ’ αγκάλιασε, που έκανες κούνια, που άκουγε το κλάμα σου το παιδικό. Που σκαρφάλωνες όταν μάθαινες να εξερευνάς. Ο κορμός του ήταν η πρώτη σου γνώση, η αλήθεια σου.
Εάν θέλεις λοιπόν να αποτιμήσεις έναν πολιτισμό και να τον αξιολογήσεις, δες την θέση της Γης, της Μητέρας, της Γυναίκας και του Τέκνου σε αυτόν. Όσο πιο ψηλά, τόσο ανώτερος, τόσο άξιος να υπάρχει.Έτσι ξεφυτρώνουν οι Οικολόγοι του Κολωνακίου, κλεισμένοι στα ερκοντισιονάτα διαμερίσματα τους, μιλώντας για οποιαδήποτε ρατσιστική αρλούμπα χωρίς να έχουν έρθει αντιμέτωποι με τη λαίλαπα της φωτιάς, να διαβάλλουν κάτι προαιώνιο. “Πατρίδα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια”, είπε ο Παμμέγιστος Τρεμόπουλος. Και οι τραπεζικοί σου λογαριασμοί θα συμπληρώναμε εμείς. Γιατί ως γνωστόν το Κεφάλαιο δεν έχει Πατρίδα. Πατρίδα έχουν οι προλετάριοι. Οι άνθρωποι που ζουν και αναπνέουν ελεύθερα. Που τα παιδικά τους χρόνια είναι συνυφασμένα με την γλυκιά μορφή της Μάνας. Με τις μυρωδιές του χαμομηλιού και τον ίσκιο του Πεύκου. Το Πεύκο που σ’ αγκάλιασε, που έκανες κούνια, που άκουγε το κλάμα σου το παιδικό. Που σκαρφάλωνες όταν μάθαινες να εξερευνάς. Ο κορμός του ήταν η πρώτη σου γνώση, η αλήθεια σου.
Δες ποιοί είχαν Ζάλογγο και Αρκάδι. Θα καταλάβεις τι υπηρετούμε και τι πρέπει να υπηρετήσουμε: Σαν σήμερα, η θυσία του Ζαλόγγου. Η φυλετική καθαρότητα και η πνευματική δυσωδία.
Χρόνια Πολλά Μητέρα. Αυτοί που μάχονται για σένα, είναι οι μόνοι που έχουν αξία ζωής. Αξία ύπαρξης.
Γνωστός στους διάφορους πολιτισμούς με διαφορετικά ονόματα, ο Μάιος ονομάστηκε έτσι από τη ρωμαϊκή θεότητα Maja (Μάγια) της οποίας το όνομα προήλθε με τη σειρά του από την ελληνική λέξη Μαία, τροφός και μητέρα. Η Μάγια ταυτίστηκε και με την Ατλαντίδα νύμφη Μαία, μητέρα του Ερμή στον οποίο και αφιερώθηκε ο μήνας. Σύμφωνα με τον τρόπο διαίρεσης του χρόνου των αρχαίων Ελλήνων, ο Μάιος αντιστοιχούσε σε μέρος του Μουνιχιώνα και του Θαργηλιώνα που σημαίνει το μήνα που ο ήλιος καίει, θερμαίνει τη γη. Ήδη από τους Ρωμαίους, η αρχή του μήνα σηματοδοτούνταν από τον εορτασμό της Αγαθής Θεάς ενώ σε όλη τη διάρκειά του τελούνταν γιορτές συνδεδεμένες με την ευφορία των αγρών.
Η φυσιογνωμία του Μαΐου στη λαϊκή αντίληψη είναι δίσημη: συνυπάρχει σ αυτήν το καλό και το κακό, η αναγέννηση και ο θάνατος. Όλες αυτές οι ιδιότητες συγκλίνουν και συγκεντρώνονται στην πρώτη του μέρα, την Πρωτομαγιά. Ο εθιμικός εορτασμός της ως της τελικής νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα και της κατίσχυσης της ζωής επί του θανάτου έχει μακρότατη παράδοση με ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές που αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των αγρών και, κατ επέκταση, και των ζώων και των ανθρώπων.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως φλογεροί φυσιολάτρες, γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών και το φτάσιμο της άνοιξης. Aπό τα αρχαιότερα χρόνια του πολιτισμού τους, που έφθασε στην Eλλάδα από τη Θράκη το ρόδο, μαζί με τις Oρφικές διδασκαλίες, το άνθος αυτό έγινε σύμβολο και υμνήθηκε ως η νύμφη των ανθέων. Ο Aνακρέων ύμνησε έτσι το άνθος αυτό του Mαγιού:
«Pόδον, άνθος των ερώτωναναμίξωμεν τω Bάκχωρόδον, ω+ ωραίον άνθοςενθέντες τοις κροτάφοιςευθυμήσωμεν εν τούτοις».
Η γιορτή, όμως, της άνοιξης, η αρχαία Πρωτομαγιά, πήρε σιγά-σιγά κι επίσημη μορφή. Από τις παλαιότερες γιορτές, δημιουργήθηκαν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών. Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων. Ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη. Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σ άλλες πόλεις της Ελλάδος και πήραν πανελλήνια μορφή.
Στα Ανθεστήρια της Ελλάδας «ανασταινόταν» ο… σκοτωμένος Ευάνθης θεός, επίθετο του Διόνυσου, που από το χυμένο αίμα του φύτρωσε, σύμφωνα με το μύθο, η άμπελος. Δρώμενο της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα κατά τα νεότερα χρόνια ήταν η ανάσταση του Μαγιόπουλου. Ένας έφηβος εμιμείτο στα ξέφωτα του δάσους τον πεθαμένο, τάχατες, Διόνυσο. Κοπέλες τον στόλιζαν με άνθη και του τραγουδούσαν τον «κομμό, το θρήνο και τον οδυρμό, μέχρι που να «αναστηθεί» και μαζί με αυτόν όλη η φύση.
Όταν η ειδωλολατρία προσωποποίησε τις ιδιότητες της Φύσης και τις προσκύνησε σαν συγκεκριμένους θεούς, τότε τις αρχικές εκείνες γιορτές της Άνοιξης μοιράστηκαν μεταξύ τους η Ίσιδα, ο Διόνυσος, η Δήμητρα, ο Απόλλωνας, η Χλωρίδα (Flora) και αν κάποιος άλλος θεός θεωρήθηκε επόπτης της φυσικής παραγωγής ή αίτιος της βλάστησης των φυτών.
Και λοιπόν αντί για την αρχική και ενστικτώδη εκείνη χαρά των ανθρώπων από τη θέα της ζωής που ξαναγεννιέται στη φύση, γιόρταζαν οι δικοί μας πρόγονοι , από υποχρέωση πια, γιορτές, σαν τα Ανθεσφόρια περίπου, τα Ηροσάνθεια, τα Χλόεια, τα Θαλήσια και τέλος τα περίφημα Διονύσια για των οποίων την εξύμνηση συναγωνίζονται οι μεγαλύτεροι λυρικοί ποιητές της Ελλάδας που για την ανοιξιάτικη λαμπρότητά τους ψάλλει ο ουράνιος Πίνδαρος ότι:
Φοίνικος έρνος οπότ΄οιχθέντος Ωράν θαλάμου.Εύοδμον επαιωσιν έαρ, φυτά νεκτάρεα.Τότε βάλλεται , τότ΄επ΄αμβρόταν χέρσον εραταίίων φόβαι ρόδα τε κόμαισι μίγνυται,αχεί τ΄ομφαί μελέων συν αυλοίς,αχεί τε Σεμέλαν ελικάμπυκα χοροί.
(Το βλαστάρι του φοίνικα, των Ωρών σαν ανοίξει ο θάλαμοςκαι τα μυρωδάτα φυτά μυριστούν την εύοσμη άνοιξη,τότε πετιέται, τότε στη γη των αθανάτων σωρόςχαριτωμένοι μενεξέδες και τριαντάφυλλαμε τα μαλλιά ανακατεύεταικαι ηχεί γλυκιά φωνή με λυρικούς αυλούςκαι σέρνουνε χορούς για την ανθοστεφάνωτη Σεμέλη).
Αργότερα, με το πέρασμα των αιώνων, η αρχική έννοια της Πρωτομαγιάς χάθηκε και τα έθιμα επιβίωσαν απλώς ως λαϊκές γιορτές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται περιφορά δέντρων, πράσινων κλαδιών ή στεφάνων με λουλούδια, ανακήρυξη του βασιλιά ή της βασίλισσας του Μάη, χορός γύρω από ένα δέντρο ή ένα στολισμένο κοντάρι-γαϊτανάκι. Πρόκειται για μια από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας με εκδηλώσεις που απαντώνται στον λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών.
Το στεφάνι
Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι είναι, σχεδόν, το μοναδικό έθιμο που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλαιότερες εποχές। Στις μέρες μας η Πρωτομαγιά με το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι έχουμε απομακρυνθεί, ζώντας στις πόλεις।Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Αικατερίνη Καμηλάκη, το στεφάνι κατασκευαζόταν με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κλήματος ή άλλο και στολιζόταν με λουλούδια και κλαδάκια καρποφόρων δέντρων, όπως η αμυγδαλιά, η συκιά και η ροδιά. Ακόμα, το διακοσμούσαν με στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, με κρεμμύδι αλλά και σκόρδο για το μάτι. Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της γονιμότητάς τους ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών. Στον αγροτικό χώρο, μάλιστα, δε θεωρείτο απαραίτητο το πλέξιμο στεφανιών. Αρκούσε η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού μιας δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νερατζιάς, πορτοκαλιάς και άλλα μαζί με λουλούδια. Απαραίτητη ήταν, επίσης, η ύπαρξη μεταξύ τους φυτών αποτρεπτικών… του κακού, όπως είναι η τσουκνίδα, το σκόρδο και άλλα.Σύμφωνα με κείμενο του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Μιχάλη Τιβέριου, το μαγιάτικο κλαδί ή το άνθινο στεφάνι, έχει κατά πάσα πιθανότητα τις ρίζες του στην αρχαιότητα: «Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνια τα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι δεν έλειπαν από καμία σημαντική εκδήλωση του δημόσιου, ιδιωτικού και θρησκευτικού βίου. Επιπλέον, είναι αξιοπρόσεκτο ότι μια σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλίωνος, που αντιστοιχούσε, περίπου, με το δικό μας Μάιο, περιλάμβανε στα δρώμενά της την κατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο. Το κλαδί αυτό δεν το έφτιαχναν με άνθη, αλλά με κλαδιά οπωροφόρων δέντρων, στα οποία αναρτούσαν κρεμμύδι και σκόρδο».Στις μέρες μας που έχουμε καθιερώσει στεφάνια από λουλούδια του αγρού ή των κήπων, τα οποία τοποθετούμε για μερικές μέρες στην κύρια είσοδο των σπιτιών μας. Δύσκολα μπορεί, πια, να ανιχνευτεί συμβολισμός στο σύγχρονο πρωτομαγιάτικο στεφάνι, κατά το Μιχάλη Τιβέριο, αφού για τους περισσότερους δεν αποτελεί, ίσως, τίποτα περισσότερο από μια όμορφη και μυρωδάτη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς σύμφωνα με τους οποίους «χαρίζει» στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Σίγουρα, όμως, η κατασκευή του χαρίζει ευφορία σε μεγάλους και μικρούς, που ξεφεύγοντας από τις πόλεις αναζητούν τη χαρά της άνοιξης στην ολάνθιστη φύση.
Η φυσιογνωμία του Μαΐου στη λαϊκή αντίληψη είναι δίσημη: συνυπάρχει σ αυτήν το καλό και το κακό, η αναγέννηση και ο θάνατος. Όλες αυτές οι ιδιότητες συγκλίνουν και συγκεντρώνονται στην πρώτη του μέρα, την Πρωτομαγιά. Ο εθιμικός εορτασμός της ως της τελικής νίκης του καλοκαιριού κατά του χειμώνα και της κατίσχυσης της ζωής επί του θανάτου έχει μακρότατη παράδοση με ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές που αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των αγρών και, κατ επέκταση, και των ζώων και των ανθρώπων.
Οι αρχαίοι Έλληνες, ως φλογεροί φυσιολάτρες, γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών και το φτάσιμο της άνοιξης. Aπό τα αρχαιότερα χρόνια του πολιτισμού τους, που έφθασε στην Eλλάδα από τη Θράκη το ρόδο, μαζί με τις Oρφικές διδασκαλίες, το άνθος αυτό έγινε σύμβολο και υμνήθηκε ως η νύμφη των ανθέων. Ο Aνακρέων ύμνησε έτσι το άνθος αυτό του Mαγιού:
«Pόδον, άνθος των ερώτωναναμίξωμεν τω Bάκχωρόδον, ω+ ωραίον άνθοςενθέντες τοις κροτάφοιςευθυμήσωμεν εν τούτοις».
Η γιορτή, όμως, της άνοιξης, η αρχαία Πρωτομαγιά, πήρε σιγά-σιγά κι επίσημη μορφή. Από τις παλαιότερες γιορτές, δημιουργήθηκαν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών. Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων. Ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη. Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σ άλλες πόλεις της Ελλάδος και πήραν πανελλήνια μορφή.
Στα Ανθεστήρια της Ελλάδας «ανασταινόταν» ο… σκοτωμένος Ευάνθης θεός, επίθετο του Διόνυσου, που από το χυμένο αίμα του φύτρωσε, σύμφωνα με το μύθο, η άμπελος. Δρώμενο της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα κατά τα νεότερα χρόνια ήταν η ανάσταση του Μαγιόπουλου. Ένας έφηβος εμιμείτο στα ξέφωτα του δάσους τον πεθαμένο, τάχατες, Διόνυσο. Κοπέλες τον στόλιζαν με άνθη και του τραγουδούσαν τον «κομμό, το θρήνο και τον οδυρμό, μέχρι που να «αναστηθεί» και μαζί με αυτόν όλη η φύση.
Όταν η ειδωλολατρία προσωποποίησε τις ιδιότητες της Φύσης και τις προσκύνησε σαν συγκεκριμένους θεούς, τότε τις αρχικές εκείνες γιορτές της Άνοιξης μοιράστηκαν μεταξύ τους η Ίσιδα, ο Διόνυσος, η Δήμητρα, ο Απόλλωνας, η Χλωρίδα (Flora) και αν κάποιος άλλος θεός θεωρήθηκε επόπτης της φυσικής παραγωγής ή αίτιος της βλάστησης των φυτών.
Και λοιπόν αντί για την αρχική και ενστικτώδη εκείνη χαρά των ανθρώπων από τη θέα της ζωής που ξαναγεννιέται στη φύση, γιόρταζαν οι δικοί μας πρόγονοι , από υποχρέωση πια, γιορτές, σαν τα Ανθεσφόρια περίπου, τα Ηροσάνθεια, τα Χλόεια, τα Θαλήσια και τέλος τα περίφημα Διονύσια για των οποίων την εξύμνηση συναγωνίζονται οι μεγαλύτεροι λυρικοί ποιητές της Ελλάδας που για την ανοιξιάτικη λαμπρότητά τους ψάλλει ο ουράνιος Πίνδαρος ότι:
Φοίνικος έρνος οπότ΄οιχθέντος Ωράν θαλάμου.Εύοδμον επαιωσιν έαρ, φυτά νεκτάρεα.Τότε βάλλεται , τότ΄επ΄αμβρόταν χέρσον εραταίίων φόβαι ρόδα τε κόμαισι μίγνυται,αχεί τ΄ομφαί μελέων συν αυλοίς,αχεί τε Σεμέλαν ελικάμπυκα χοροί.
(Το βλαστάρι του φοίνικα, των Ωρών σαν ανοίξει ο θάλαμοςκαι τα μυρωδάτα φυτά μυριστούν την εύοσμη άνοιξη,τότε πετιέται, τότε στη γη των αθανάτων σωρόςχαριτωμένοι μενεξέδες και τριαντάφυλλαμε τα μαλλιά ανακατεύεταικαι ηχεί γλυκιά φωνή με λυρικούς αυλούςκαι σέρνουνε χορούς για την ανθοστεφάνωτη Σεμέλη).
Αργότερα, με το πέρασμα των αιώνων, η αρχική έννοια της Πρωτομαγιάς χάθηκε και τα έθιμα επιβίωσαν απλώς ως λαϊκές γιορτές στις οποίες συμπεριλαμβάνονται περιφορά δέντρων, πράσινων κλαδιών ή στεφάνων με λουλούδια, ανακήρυξη του βασιλιά ή της βασίλισσας του Μάη, χορός γύρω από ένα δέντρο ή ένα στολισμένο κοντάρι-γαϊτανάκι. Πρόκειται για μια από τις ελάχιστες γιορτές χωρίς θρησκευτικό περιεχόμενο που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας με εκδηλώσεις που απαντώνται στον λαϊκό πολιτισμό πολλών ευρωπαϊκών λαών.
Το στεφάνι
Το πρωτομαγιάτικο στεφάνι είναι, σχεδόν, το μοναδικό έθιμο που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης με πανάρχαιες ρίζες, πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλαιότερες εποχές। Στις μέρες μας η Πρωτομαγιά με το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι έχουμε απομακρυνθεί, ζώντας στις πόλεις।Σύμφωνα με τη διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Αικατερίνη Καμηλάκη, το στεφάνι κατασκευαζόταν με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κλήματος ή άλλο και στολιζόταν με λουλούδια και κλαδάκια καρποφόρων δέντρων, όπως η αμυγδαλιά, η συκιά και η ροδιά. Ακόμα, το διακοσμούσαν με στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, με κρεμμύδι αλλά και σκόρδο για το μάτι. Η χρησιμοποίηση πρασινάδας και όχι τόσο λουλουδιών με σκοπό τη μετάδοση της γονιμότητάς τους ήταν το κύριο χαρακτηριστικό των μαγιάτικων συνηθειών. Στον αγροτικό χώρο, μάλιστα, δε θεωρείτο απαραίτητο το πλέξιμο στεφανιών. Αρκούσε η τοποθέτηση πάνω από την πόρτα του σπιτιού μιας δέσμης από χλωρά κλαδιά ελιάς, συκιάς, νερατζιάς, πορτοκαλιάς και άλλα μαζί με λουλούδια. Απαραίτητη ήταν, επίσης, η ύπαρξη μεταξύ τους φυτών αποτρεπτικών… του κακού, όπως είναι η τσουκνίδα, το σκόρδο και άλλα.Σύμφωνα με κείμενο του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Μιχάλη Τιβέριου, το μαγιάτικο κλαδί ή το άνθινο στεφάνι, έχει κατά πάσα πιθανότητα τις ρίζες του στην αρχαιότητα: «Είναι γνωστό ότι στην αρχαία Ελλάδα τέτοια κλαδιά ή στεφάνια τα χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι δεν έλειπαν από καμία σημαντική εκδήλωση του δημόσιου, ιδιωτικού και θρησκευτικού βίου. Επιπλέον, είναι αξιοπρόσεκτο ότι μια σημαντική γιορτή ενός μήνα των αρχαίων, του Θαργηλίωνος, που αντιστοιχούσε, περίπου, με το δικό μας Μάιο, περιλάμβανε στα δρώμενά της την κατασκευή ενός κλαδιού ανάλογου με το μαγιάτικο. Το κλαδί αυτό δεν το έφτιαχναν με άνθη, αλλά με κλαδιά οπωροφόρων δέντρων, στα οποία αναρτούσαν κρεμμύδι και σκόρδο».Στις μέρες μας που έχουμε καθιερώσει στεφάνια από λουλούδια του αγρού ή των κήπων, τα οποία τοποθετούμε για μερικές μέρες στην κύρια είσοδο των σπιτιών μας. Δύσκολα μπορεί, πια, να ανιχνευτεί συμβολισμός στο σύγχρονο πρωτομαγιάτικο στεφάνι, κατά το Μιχάλη Τιβέριο, αφού για τους περισσότερους δεν αποτελεί, ίσως, τίποτα περισσότερο από μια όμορφη και μυρωδάτη σύνθεση λουλουδιών, χωρίς να παραπέμπει σε συσχετισμούς σύμφωνα με τους οποίους «χαρίζει» στους ενοίκους ενός σπιτιού υγεία, καλή τύχη, ειρήνη, ευτυχία και ευφορία. Σίγουρα, όμως, η κατασκευή του χαρίζει ευφορία σε μεγάλους και μικρούς, που ξεφεύγοντας από τις πόλεις αναζητούν τη χαρά της άνοιξης στην ολάνθιστη φύση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι διαχειριστές του ιστολογίου δε φέρουν ευθύνη για σχόλια των αναγνωστών