Ρήγας Φεραίος – Νέα Πολιτική Διοίκησις

Τώρα τελευταία με την αυξανόμενη και δίκαιη αγανάκτηση του κόσμου προς το υπάρχον πολιτικό σύστημα παρατηρώ μια τάση απόρριψης μαζί με τους φορείς των θεσμών, και των ίδιων τον θεσμών και πολλές φορές μακρολογίες (σελίδων επί σελίδων) με προτάσεις για το πιο θα είναι το ιδανικό πολιτικό σύστημα, τι είδους θεσμοί θα πρέπει να τεθούν, νέα συντάγματα και αναλύσεις για το πως θα καταφέρουμε πολλές φορές να επιτύχουμε την άμεση δημοκρατία όπως αυτή υπήρξε κατά τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή (που βέβαια διήρκεσε πολύ λιγότερο από 100 χρόνια αλλά όντως έθεσε τον πήχη για όλη την ανθρωπότητα).

Αλλά αν και δεν είμαι πολιτικός επιστήμονας πολλές φορές διακρίνω ιδέες περισσότερο ουτοπικές και λιγότερο ρεαλιστικές. Εγώ δεν είμαι αρμόδιος για να κρίνω τέτοιες προσπάθειες αλλά μπορώ να πω πως παρατηρώ μια απουσία διερώτησης για τα σημερινά δεδομένα, για την διαφορά των μεγεθών, για  την απαραίτητη ιεράρχηση των κοινωνικών αναγκών ( τι προέχει σε μια κοινωνία; Η απόκτηση του πλούτου ή αναζήτηση της αλήθειας; ) αλλά και των θεσμικών αντιβάρων που απαιτούνται για την επιτυχία ενός τέτοιου πολιτικού συστήματος.

Πρέπει να σημειώσω βέβαια, για να μην παρεξηγηθώ, πως τέτοιες προσπάθειες δείχνουν ελπιδοφόρα σημάδια υγείας και δημιουργικότητας καθώς και μπορούν να θέσουν ένα καρποφόρο περιβάλλον για συζητήσεις και διάλογο, αλλά φοβάμαι πως κάποιες φορές απλά κατατίθενται ως περήφανοι μονόλογοι.

Ανεξάρτητα πάντως με όλα αυτά, αδράτω την ευκαιρία για να παραθέσω κάποια αποσπάσματα από το Έργο “Νέα Πολιτική Διοίκησις” του Ρήγα Φεραίου ή Βελεστινλή, ενός ανθρώπου που όπως αναφέρει ο Γιώργος Καραμπελιάς με αφορμή το βιβλίο του Η ανολοκληρωτη επανάσταση του Ρήγα Βελαστινλή  υπήρξε η “εμβληματικότερη μορφή της νεώτερης ελληνικής ιδεολογίας, εξ αιτίας ακριβώς της μοναδικής του συνθετικότητας: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκευσης και αρχαιογνωσίας, εκδότης υπέροχων χαρτών, χρησμολογικών κειμένων και βιβλίων στρατιωτικής τακτικής, συγγραφέας επαναστατικού «προγράμματος», ποιητής –λόγιος και λαϊκός–, τραγουδιστής και μουσικός, προπαντός οργανωτής και αδάμαστος επαναστάτης μέχρι τέλους. Η μορφή του άστραψε για λίγο καιρό και άφησε έκθαμβους τους συγχρόνους του – και φαίνεται πως τύφλωσε πολλούς από τους τοτινούς καθώς και τους σύγχρονους λογίους μας.
Ο Ρήγας προσωποποιούσε τη σύνθεση και την άρση της αντίθεσης ανάμεσα στα ρεύματα που διαπερνούν τον σύγχρονο ελληνισμό: σκέψη και δράση, συναίσθημα και ορθός λόγος, Ανατολή και Δύση, αρχαιότητα και Βυζάντιο, νεωτερικότητα και παράδοση, λόγιο και λαϊκό στοιχείο. Ο Ρήγας ήταν η προσωποποιημένη άρση του «καημού της ρωμιοσύνης», της διαρκώς ανολοκλήρωτης ταυτότητάς μας, γι’ αυτό και πάντα επίκαιρος, τόσα χρόνια μετά: διότι βρισκόμαστε ακόμα αντιμέτωποι με το ίδιο αίτημα, να απαντήσουμε θετικά στον «καημό της ρωμιοσύνης», στον καημό των λαών της Βαλκανικής.”

Πιστεύω κανείς μπορεί εύκολα να παρατηρήσει μια μεγάλη τόλμη και αίσθημα δικαιοσύνης στον λόγο του που πιστεύω μπορεί εύκολα να συμπυκνωθεί στο τελευταίο άρθρο όπου προτείνει την διαγραφή χρεών (!) αλλά ιδιαίτερα στο χωρίο:  Όταν ένας μόνος κάτοικος του βασιλείου τούτου αδικηθεί, αδικείται όλον το βασίλειον και πάλιν όταν αδικείται το βασίλειον ή πολεμείται, αδικείται ή πολεμείται κάθε πολίτης. Δια τούτο δεν μπορεί κανείς να ειπεί, ότι η τάδε χώρα πολεμέιται, δεν με μέλει, διατί εγώ ησυχάζω εις την ιδική μου αλλά εγώ πολεμούμε, όταν η τάδε χώρα πάσχει ως μέρος του όλου  όπου είμαι.

Πρέπει να θαυμάζει κανείς τέτοιους προοδευτικούς λόγους που, το μόνο σίγουρο, δεν είναι λόγοι συγχρόνων διανοητών ή πολιτικών, κάτι που τους δίνει ένα βάρος πολλές φορές ασήκωτο….

Θέλω να δείξω με αυτή την συζήτηση ότι μεγάλες ιδέες υπήρχαν από την αρχή (και ίσως βαρύτερες απο τις σημερινές πολλές φορές) αλλά πιστεύω πως αυτό που έλειψε ήταν μια διάθεση προβληματισμού και αναστοχασμού για το ποίον αφορούσαν αυτοί οι λόγοι, μια διάθεση διερώτησης και διαλόγου για τι αλλαγές στην νοοτροπία χρειάζονται για να να εφαρμοστούν και να επιτευχθούν από το σύνολο. Ίσως να ήταν και το αίσθημα μειονεξίας που μας ακολουθεί ακόμη και σήμερα για να φθάσουμε τα “λαμπρά και πεφωτισμένα γένη της εσπερίας” όπως έλεγε και ο Κοραής, ένα αίσθημα μειονεξία που μας οδήγησε στο να χάσουμε το φως μας και να αρχίζουμε να αγωνιζόμαστε σε έναν μιμητισμό, με ρούχα πολλές φορές που δεν μας κάνουν.

α.α.

Πηγές:

Ρήγα Βελεστινλή Απάνθησμα Κειμένων, Βουλή των Ελλήνων, 1998

http://ardin-rixi.gr/2011/06/10/181/