Η Φυλετική Κοινότητα στην αρχαιοελληνική κοινωνία

Είναι πραγματικά θλιβερό η Ιστορία να διαστρεβλώνεται και να αποδίδεται, σύμφωνα με τις πολιτικές ανάγκες και απαιτήσεις. Για την Ελλάδα του 2014, η έννοια της Φυλής, αποτελεί ένα αναχρονιστικό στοιχείο, ή αν θέλετε, έναν παράγοντα που « είναι υπεύθυνος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» (!). Πως γίνεται οι Φυσικοί Νόμοι, και ειδικότερα, η εθνική ταυτότητα να απειλούν την ειρήνη και τα .ανθρώπινα δικαιώματα, είναι ένα ζήτημα που καλούνται να μας εξηγήσουν οι νέοι αυτοί διαμορφωτές της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Η έννοια της Φυλής κατείχε.....

περίοπτη θέση στην αντίληψη των αρχαιοελλήνων, διότι ακριβώς ήταν ο στυλοβάτης της πολιτικής οργάνωσης της κοινωνίας. Η σημασία της Φυλής, της κοινής καταγωγής των Ελλήνων δηλαδή, καθόριζε, ερμήνευε και αιτιολογούσε σχεδόν ολόκληρο το πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο της κοινωνίας. Με λίγα λόγια, η αρχαιοελληνική κοινωνία ήταν κάτι παραπάνω από «ξενοφοβική», ακόμη και η Αθήνα, όπως θα χαρακτηριζόταν σήμερα από την νέα πολιτική αντζέντα, η οποία αποτελεί και τη πιο κραυγαλέα απόδειξη της δυναμικής που έχει αναπτύξει η νέα τάξη πραγμάτων. Αξίες, Ήθη και Αντιλήψεις, οι οποίες θεωρούνταν δεδομένες για χιλιάδες έτη, πλέον, κακοποιούνται και αποκρύπτονται. Τα ιστορικά τεκμήρια, τα στοιχεία τα οποία εδράζονται σε αποσπάσματα της αρχαιοελληνικής γραμματείας αλλά και στην αρχαιολογική έρευνα είναι αμέτρητα. Συνεπώς θα αρκεστούμε σε κάποια ιστορικά στοιχεία, τα οποία όμως είναι αρκετά ώστε να δώσουν μια εικόνα της κοινωνίας της Αρχαίας Ελλάδας.

   Αρχικώς, πρέπει να αναφέρθουμε στην πολιτική ταυτότητα εκείνων των πόλεων, οι οποίες είναι ιστορικώς παραδεδεγμένο ότι ακολουθούσαν αδιαμφισβήτητα μια φυλετική πολιτική. Η Σπάρτη, η περιβόητη αυτή δωρική πολιτεία, διαπνεόταν από μια εθνική - φυλετική αντίληψη, όπου το άτομο γίνεται ένα με το σύνολο και υποτάσσει το «εγώ» του στο  συμφέρον της Κοινότητας. Αυτή η Κοινότητα, σαφώς, αποτελείτο από άτομα που κοινούς δεσμούς Αίματος Είναι οι γνωστοί «Όμοιοι». Έτσι η Σπάρτη αποτελούσε το πιο οργανωμένο φυλετικό κράτος, με Νόμους που προάσπιζαν την φυλετική ομοιογένεια. Όσο ήταν δυνατό, οι ξένοι απαγορευόταν να εγκατασταθούν στη πόλη της Σπάρτης και γι΄αυτό φρόντιζε η «Ξενηλασία». Η πολιτική αυτή της Σπάρτης, είναι λίγο ως πολύ γνωστή. Αυτό όμως το οποίο θα πρέπει να τονισθεί είναι η αντίστοιχη, διαφορετική βέβαια, πολιτική της Αρχαίας Αθήνας. Ο βαθμός της κρατικής παρέμβασης στην διασφάλιση της φυλετικής ομοιογένειας προσαρμοζόταν ανάλογα με το ιστορικό υπόβαθρο κάθε μιας πόλης - κράτους. Είναι γνωστό ότι η αρχαία Ελλάδα, αν και εθνικώς οι δεσμοί ήταν ισχυρότατοι, πολιτικώς ήταν διασπασμένη. Επομένως δεν μπορούμε να μιλούμε για ενιαίο κράτος, μέχρι τουλάχιστον το 337 ( αν και η Αττική συμμαχία του 477π.Χ μπορεί να θεωρηθεί πολιτικός σχηματισμός ), όταν ο Φίλιππος προχώρησε στο λαμπρό επίτευγμα, της πολιτικής ένωσης των Ελλήνων. Αυτό όμως για το οποίο μπορούμε να μιλούμε είναι η φυλετική αντίληψη των ελληνικών πόλεων, ορώμενη έστω μέσα στα τοπικιστικά πλαίσια κάθε μιας και φυσικά το άθροισμα αυτών που είναι η Ελληνική συνείδηση. Η ανάγκη, λοιπόν προασπίσεως της ταυτότητας, διαπότιζε σχεδόν όλες τις πολιτικές κοινότητες των Ελλήνων. Έτσι, είτε μιλούμε για «ξενηλασία» της δωρικής πολιτείας, είτε για «κοινωνική φυλετική πολιτική» της Αθήνας, εννοούμε τους θεσμούς εκείνους οι οποίοι αν και με διαφορετικά μέσα, επέβαλαν τον ίδιο στόχο: Την διασφάλιση της ομοιογένειας δια του αυτονόητου αποκλεισμού των «αλλότροιων» αντιλήψεων. Σχετικώς με τη Αθήνα εξαιτίας του γεγονότος ότι αποτελούσε το πνευματικό κέντρο όλου το τότε κόσμου στο οποίο συνέρρεαν φιλόσοφοι και επιστήμονες, έχει παραγκωνισθεί η σημασία που έδινε η Αθήνα στην προστασία της ομοιογένειας. Και αυτό διότι στα ελληνιστικά χρόνια έφθασαν διάφορες θεωρίες ενάντια στην παράδοση και έτσι η πνευματική - φιλοσοφική σύγχυση κάλυψε με αιθάλη την αντίστοιχη «ξενηλασία» της κλασσικής Αθήνας. Έτσι η εικόνα και μορφή της πολιτικο-κοινωνικής ζωής της Αρχαίας Αθήνας έχει διαστρεβλωθεί διότι ήταν αρκετά πιο «ξενοφοβική» απ' ότι παρουσιάζεται σήμερα.

    Η ελληνική κοσμοαντίληψη για την ανάγκη διατήρησης του Ελληνικού Αίματος διαφαίνεται έντονα από την εποχή του ελληνικού απικοισμού μεταξύ 8ου- 6ου αιώνα π.Χ. Οι άποικοι απέφευγαν την φυλετική πρόσμειξη με τους πληθυσμούς που συναντούσαν, και με αυτόν τον τρόπο διεφύλασσαν την βιολογική τους ταυτότητα, και κατ' επέκταση την ιδέα της Ελληνικότητας. Παρά την επιβεβλημένη διάσπαση εκ των ιστορικών συνθηκών, οι Έλληνες άποικοι, συνειδητοποίησαν κατά τον αποικισμό την ειδοποιό εκείνη διαφορά, που εξασφαλίζει την γοητευτική εκείνη ποικιλομορφία στην ανθρώπινη ιστορία:  Την διαφορετικότητά τους. Τα βιοψυχικά γνωρίσματα είναι εκείνα που συνθέτουν την ταυτότητα και επομένως, αυτή τοποθετήθηκε στην ύπατη βαθμίδα των προυποθέσεων στην ίδρυση πολιτειών γύρω από τη Μεσόγειο.

 

Όσον αφορά την αρχαία Αθήνα, αυτή ήταν το μεγαλύτερο πολιτιστικό, πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της κλασσικής Ελλάδας. Κι όμως ενυπήρχε μια κοινωνική φυλετική αντίληψη η οποία σαφώς διασφαλιζόταν μέσω νόμων και θεσμών, οι οποίοι με τη σειρά τους συγκροτούσαν ένα «δίκαιο». Η ποιότητα βέβαια της ιωνικής σφύζουσας ζωής διαφέρει από εκείνη της αυστηρής λακωνικής κοινότητας. Φιλόσοφοι, σοφιστές, μαθηματικοί και αστρονόμοι κατέφθαναν στο λίκνο του Πολιτισμού και της Τέχνης, στην Αθήνα, προκειμένου να διδάξουν, να ιδρύσουν σχολές και να προσφέρουν τα φώτα των γνώσεων τους. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε πως η Αθήνα δεν τους παρείχε τον τίτλο του Αθηναίου πολίτη, αλλά τους αντιμετώπιζε ως « μέτοικους». Οι μέτοικοι, πλήρωναν το μετοίκιον ( 12 δρχ.). Με λίγα λόγια η Αθήνα δεν ανεγνώριζε ως Αθηναίους πολίτες, Έλληνες από άλλες πόλεις - κράτη, πόσο μάλλον «βαρβάρους» δηλαδή αλλοφύλους. Αυτή η, φυλετικής κατεύθυνσης, πολιτική επικυρώνεται στην ψήφιση νόμου με πρωτοβουλία του Περικλή το 451 π.Χ. Σύμφωνα με αυτόν, πολιτικά δικαιώματα διέθεταν μόνο οι Αθηναίοι, των οποίων και δυο γονείς ήταν Αθηναίοι ( «εξ' αμφοίν αστοίν»). Συνεπώς όλες οι οικονομικές παροχές που πρόσφερε το κράτος απευθύνονταν έως και τους Θήτες, την τελευταία τάξη δηλαδή εκείνων που είχαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα. Οι μέτοικοι αν και συμμετείχαν στην εμπορική και βιομηχανική ζωή της πόλης, δεν είχαν τα προνόμια των Αθηναίων πολιτών και αυτό φυσικά εθεωρείτο αυτονόητο. Για την συμμετοχή στην άσκηση πολιτικών δικαιωμάτων των πολιτών των συμμαχικών πόλεων και των δούλων δεν γίνεται ούτε καν λόγος. Mια ελίτ, δηλαδή, αυτοχθόνων, απλάμβανε πλήρη δικαιώματα, σε αντίθεση με τους φιλοξενούμενος οι οποίοι μετείχαν ως μέτοικοι.

 

Αυτή είναι μια προσέγγιση στην σημασία που απέδιδαν οι πρόγονοί μας στους φυλετικούς δεσμούς. Η μελέτη της Ιστορίας αποτελεί τη βάση της έρευνας και της προόδου. Η απλή καταγραφή των γεγονότων και η γνώση αυτών δεν επαρκεί για την οικοδόμηση κριτικής σκέψης. Αυτό που έχει σημασία είναι η ανάλυση των αιτιών των γεγονότων, και η συνεχής μελέτη και κριτική, έτσι όπως την είχε αναδείξει ο Θουκυδίδης.

antepithesi.gr